Cần chấm dứt lãng phí trong đầu tư công để phục hồi nền kinh tế

Trao đổi với phóng viên Thời báo Tài chính Việt Nam, chuyên gia kinh tế - TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh, chính sự lãng phí trong đầu tư công sẽ làm giảm động lực phục hồi kinh tế.

Báo cáo thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2021 vừa được Chính phủ trình Quốc hội đã chỉ ra nhiều mặt tích cực của công tác này trong năm vừa qua. Tuy nhiên, vẫn có một vài lĩnh vực còn tồn tại lãng phí, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư công.

PV: Chính phủ vừa trình Quốc hội báo cáo về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (THTK, CLP) năm 2021, trong đó có báo cáo cụ thể về lĩnh vực đầu tư công. Theo ông, mặt tích cực trong công tác quản lý đầu tư công thời gian qua là gì?

Lãng phí trong đầu tư công sẽ làm giảm động lực phục hồi kinh tế
TS. Cấn Văn Lực

TS. Cấn Văn Lực: Công tác đầu tư công đã có nhiều chuyển biến tích cực khi các thể chế đã được hoàn thiện hơn trong các Luật Đầu tư công, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP). Đồng thời, các quy trình về thủ tục đầu tư xây dựng phần nào đã được rút gọn và công tác giao kế hoạch cũng được triển khai bài bản hơn.

Hơn nữa, trong 2 năm vừa qua (2020 - 2021) việc giải ngân vốn đầu tư công đã được thúc đẩy, tăng cao hơn so với giai đoạn trước kể cả trong bối cảnh cả nước vừa trải qua nhiều đợt bùng phát dịch Covid-19.

PV: Bên cạnh những mặt tích cực, công tác quản lý đầu tư công vẫn còn không ít những hạn chế, chủ yếu là những “căn bệnh” đã kéo dài lâu nay. Theo ông, đâu là những hạn chế đáng kể nhất?

TS. Cấn Văn Lực: Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã rất nhiều lần đôn đốc và họp bàn. Đồng thời, Chính phủ đã thành lập 6 tổ công tác do các Phó Thủ tướng và 2 tư lệnh ngành làm tổ trưởng. Tại các bộ, ngành, địa phương cũng đã có những tổ công tác để kiểm tra, đôn đốc công tác giải ngân vốn đầu tư. Nhưng rõ ràng, việc giải ngân vốn đầu tư công vẫn đang rất chậm.

Những tồn tại, vướng mắc này đã được cơ quan Chính phủ và khá nhiều bộ, ngành chỉ ra. Nhưng tôi cho rằng, vướng mắc lớn nhất và quan trọng nhất chính là vai trò và tính quyết liệt của người đứng đầu các cấp bộ, ngành, địa phương. Vì không có tính quyết liệt, không thể hiện rõ được vai trò của người đứng đầu nên đã có tình trạng, cùng một dự án và trong cùng thể chế, có địa phương làm được nhưng có địa phương làm rất chậm chạp.

Công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư vẫn luôn là vấn đề nan giải bởi nó gắn chặt với chuyện thiếu công bằng, thiếu công khai minh bạch, giá đền bù không hợp lý... đã dẫn đến rất nhiều tranh chấp xảy ra.

Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: Hồng Vân
Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: Hồng Vân

Ngoài ra, quy trình thủ tục đầu tư và xây dựng (bao gồm cả những dự án có vốn nước ngoài) vẫn rất phức tạp và phải qua rất nhiều bước khiến cho quá trình phê duyệt đầu tư xây dựng luôn bị kéo dài, tính bằng năm.

Cuối cùng chính là năng lực của một số chủ đầu tư có vấn đề. Do đó, chỗ thì yếu về năng lực quản lý, chỗ thì yếu về năng lực tài chính, không có khả năng huy động vốn dẫn đến các dự án bị kéo dài hoặc bị đình trệ.

PV: Dưới góc nhìn của chuyên gia, ông thấy những hạn chế này gây thất thoát, lãng phí ra sao, thưa ông?

TS. Cấn Văn Lực: Trong bối cảnh hiện nay, nhu cầu đầu tư công, đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng là rất lớn. Tuy nhiên, có nhiều dự án, nhiều vấn đề tồn đọng lâu nay chưa được giải quyết triệt để. Điều này đã gây ra lãng phí và làm giảm đi những động lực cho phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Bên cạnh đó làm giảm đi khả năng thu hút vốn đầu tư bao gồm cả vốn nước ngoài và vốn đầu tư theo hình thức PPP. Đặc biệt, gây thất thoát, lãng phí cho xã hội.

Ví dụ như các quy định liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng. Việc sửa đổi một số quy định về pháp luật có liên quan đến lĩnh vực bất động sản còn chậm được ban hành, dẫn đến nhiều dự án, công trình bị dở dang, bỏ hoang, trong khi nhiều dự án khác cần quỹ đất để xây dựng lại không có. Hiện có khá nhiều dự án đang trong tình trạng như vậy, nhất là ở TP. Hồ Chí Minh. Điều này đã giảm hiệu quả đầu tư và giảm cả nguồn thu ngân sách từ dự án, từ đất đai của dự án.

PV:Chủ tịch Quốc hội vừa qua có cho biết, giai đoạn hiện nay chúng ta đang có nhiều vốn đầu tư nhất. Nhưng những hạn chế trong đầu tư công lại đang là điểm nghẽn lớn trong quá trình thúc đẩy phục hồi kinh tế. Ông có đề xuất giải pháp gì để góp phần khắc phục, tháo gỡ những hạn chế, nâng cao chất lượng, đẩy nhanh tốc độ triển khai các dự án đầu tư công?

TS. Cấn Văn Lực: Để công tác đầu tư công phát huy cao nhất hiệu quả, theo tôi, các bộ, ngành, địa phương cần phải tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm và tính quyết liệt của người đứng đầu. Thực tế đã chứng minh, ở bộ, ngành, địa phương nào, người đứng đầu quyết liệt trong triển khai các công việc thì ở đó đều có được kết quả tốt.

Đồng thời, sự phối kết hợp giữa các bộ, ngành và phối kết hợp trong từng bộ, ngành, từng địa phương với nhau cần phải cải thiện hơn nữa trong việc triển khai các dự án trọng điểm, có tính chất liên kết vùng.

Lĩnh vực đầu tư công liên quan đến rất nhiều sở, ban, ngành và nhiều bộ phận khác nhau. Vì thế, tại mỗi địa phương cần phát huy một cách thực chất và hiệu quả mô hình của tổ công tác. Địa phương nào tổ công tác làm tốt, thực chất và hiệu quả sẽ là mô hình nhân rộng để các địa phương khác học tập, làm theo.Người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương phải sát sao chỉ đạo, xây dựng kế hoạch giải ngân cụ thể, đồng thời phải kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ vướng mắc kịp thời.

Ngoài ra, Chính phủ cần cho tiếp tục rà soát các quy trình, thủ tục liên quan đến đầu tư, xây dựng. Quy định nào còn phù hợp thì tiếp tục áp dụng, quy định nào không còn phù hợp thì nên bỏ, bổ sung, thay thế quy định phù hợp với thực tế hơn. Đồng thời, Chính phủ tích cực làm việc với các nhà tài trợ nước ngoài để giảm bớt đi những quy trình, thủ tục không cần thiết giúp cho các dự án sử dụng vốn nước ngoài nhanh chóng được triển khai và giải ngân.

PV: Xin cảm ơn ông!

An Nhi

Tin cùng chuyên mục

Tiếp tục giảm 2% thuế giá trị gia tăng đến 31/12/2026

Tiếp tục giảm 2% thuế giá trị gia tăng đến 31/12/2026

Mới đây, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về giảm thuế giá trị gia tăng. Tại Nghị quyết, Quốc hội đồng ý giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng, áp dụng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ quy định tại khoản 3 Điều 9 Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 (còn 8%).
Việt Nam ký thỏa thuận nhập gần 3 tỷ USD nông sản Mỹ

Việt Nam ký thỏa thuận nhập gần 3 tỷ USD nông sản Mỹ

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cùng phái đoàn Việt Nam làm việc tại Mỹ, ký loạt thỏa thuận nhập gần 3 tỷ USD nông sản, mở rộng hợp tác nông nghiệp song phương.
5 tháng, Việt Nam xuất siêu 4,67 tỷ USD

5 tháng, Việt Nam xuất siêu 4,67 tỷ USD

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tính chung trong 5 tháng qua, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 355,79 tỷ USD, tăng 15,7% so với cùng kỳ năm trước, trong đó xuất khẩu tăng 14%, nhập khẩu tăng 17,5%. Cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu 4,67 tỷ USD.
Gần 18,4 tỷ USD vốn FDI đổ vào Việt Nam trong 5 tháng

Gần 18,4 tỷ USD vốn FDI đổ vào Việt Nam trong 5 tháng

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) của Việt Nam trong 5 tháng đầu năm 2025 đạt 18,39 tỷ USD, tăng mạnh 51,2% so với cùng kỳ năm trước.
Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu lập sàn giao dịch vàng

Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu lập sàn giao dịch vàng

Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu hình thành sàn giao dịch vàng theo hướng người dân được tự do giao dịch, mua bán; tách bạch giữa quản lý nhà nước và hoạt động sản xuất, kinh doanh vàng.

Tin khác

Quyết tâm giải ngân vốn đầu tư công đạt 100% kế hoạch để thúc đẩy tăng trưởng

Quyết tâm giải ngân vốn đầu tư công đạt 100% kế hoạch để thúc đẩy tăng trưởng

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu huy động cả hệ thống chính trị để giải phóng mặt bằng, quyết tâm giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025, để thúc đẩy tăng trưởng.
Đẩy nhanh tiến độ dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Đẩy nhanh tiến độ dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 54/CĐ-TTg ngày 30/4/2025 về việc đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Ngân hàng Thế giới hạ dự báo tăng trưởng khu vực Đông Á - Thái Bình Dương

Ngân hàng Thế giới hạ dự báo tăng trưởng khu vực Đông Á - Thái Bình Dương

Trong Báo cáo Cập nhật kinh tế khu vực Đông Á - Thái Bình Dương năm 2025 vừa công bố, Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo tăng trưởng của khu vực sẽ giảm xuống còn 4% trong năm 2025, so với mức 5% của năm 2024.
Gần 98 nghìn doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền

Gần 98 nghìn doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền

Lũy kế từ khi triển khai đến hết 31/3/2025, đã có 97.969 doanh nghiệp, hộ, cá nhân kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khởi tạo từ máy tính tiền thành công, tăng 5,3% so với cuối năm 2024. Số lượng hóa đơn điện tử được khởi tạo từ máy tính tiền là 1,94 tỷ hóa đơn, tăng 42% so với cuối năm 2024.
Sắp diễn ra Diễn đàn Đầu tư Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025

Sắp diễn ra Diễn đàn Đầu tư Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025

Diễn đàn Đầu tư Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025 (VIPC Summit 2025) sẽ diễn ra vào ngày 22/4/2025 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hà Nội, với chủ đề: “Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khơi thông nguồn vốn tư nhân, đưa Việt Nam vào kỷ nguyên vươn mình”.
Ban hành chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2025

Ban hành chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2025

Cục Công nghệ thông tin và chuyển đổi số (Bộ Tài chính) vừa ban hành Chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2025, trong đó, phấn đấu tiết kiệm thêm khoảng 10% chi thường xuyên để tăng chi cho an sinh xã hội, chi đầu tư công năm 2025.
Kết luận của Bộ Chính trị về Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra

Kết luận của Bộ Chính trị về Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra

Ngày 28/3/2025, thay mặt Bộ Chính trị, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú ký Kết luận số 134-KL/TW (Kết luận số 134) của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.
Hướng dẫn thủ tục thuế đối với cơ quan tổ chức thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy

Hướng dẫn thủ tục thuế đối với cơ quan tổ chức thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy

Cục Thuế vừa có hướng dẫn một số thủ tục về thuế đối với các tổ chức, cơ quan nhà nước thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả".
2 tháng đầu năm, cân đối ngân sách thặng dư 206 nghìn tỷ đồng

2 tháng đầu năm, cân đối ngân sách thặng dư 206 nghìn tỷ đồng

Theo Bộ Tài chính luỹ kế 2 tháng đầu năm, thu ngân sách nhà nước đạt 499,8 nghìn tỷ đồng, bằng 25,4% dự toán; tổng chi ước đạt 293,8 nghìn tỷ đồng, bằng 11,5% dự toán dẫn đến cân đối ngân sách thặng dư 206 nghìn tỷ đồng...
Đề xuất điều chỉnh lương tối thiểu vùng năm 2025

Đề xuất điều chỉnh lương tối thiểu vùng năm 2025

Bộ Nội vụ sẽ tập trung điều chỉnh lương tối thiểu vùng trong thời gian tới, đặc biệt là phân vùng lương tối thiểu phù hợp với sự thay đổi về địa bàn sau sắp xếp đơn vị hành chính. Nhiều ý kiến cho rằng, việc điều chỉnh lương tối thiểu vùng năm 2025 là một vấn đề cần thiết và quan trọng để đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động.
Xem thêm
Phiên bản di động