Đây là một trong hai chuyên đề giám sát tối cao của Quốc hội trong năm 2022, được đánh giá là điểm nhấn trong công tác giám sát của Kỳ họp thứ 3, do đó, ngay đầu giờ đã có 40 đại biểu (ĐB) Quốc hội đăng ký phát biểu.

Phân cấp cho địa phương được quyền quyết định bổ sung nguồn lực

ĐB Trần Anh Tuấn (TP. Hồ Chí Minh) bày tỏ thống thất với các nội dung trong Báo cáo giám sát của Đoàn Giám sát của Quốc hội. ĐB cho rằng, việc ra đời của Luật Quy hoạch năm 2017 đã đặt ra nền tảng pháp lý quan trọng cho sự phát triển quy hoạch, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Luật đã quy định rất cụ thể các nội dung mang tính chiến lược phát triển kinh tế tỉnh, vùng, quốc gia, đặc biệt là việc tích hợp phát triển mang tính đa ngành, liên ngành.

Tuy nhiên, ĐB Trần Anh Tuấn cho rằng, trong quá trình triển khai thực hiện quy hoạch trong thời gian tới, chúng ta cần lưu ý việc cân đối nguồn lực trong triển khai các dự án đầu tư. Cần có quy định phân cấp cho địa phương được quyền quyết định bổ sung nguồn lực và danh mục dự án đầu tư mới mang tính cấp bách đó trong kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn mà không làm gia tăng bội chi ngân sách của địa phương.

ĐB Lê Thanh Hoàn: Cần có chế tài xử lý cụ thể với những trường hợp chậm hoặc không công khai thông tin quy hoạch.

“Cần thống nhất thời kỳ quy hoạch giữa các quy hoạch cùng cấp. Sự thống nhất về thời gian và tầm nhìn quy hoạch cùng cấp thì việc tiến hành triển khai quy hoạch, điều chỉnh các quy hoạch sau này sẽ dễ dàng và thuận lợi hơn” - ĐB Trần Anh Tuấn nêu ý kiến.

ĐB Nguyễn Thị Lệ (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, việc rà soát các quy hoạch và tính liên kết, đồng bộ trong thực hiện quy hoạch chưa được thực hiện tốt. Đến nay các quy chuẩn chuyên ngành chưa được ban hành nên dẫn đến địa phương gặp khó khăn trong quản lý.

“Tính liên kết và đồng bộ cũng chưa được thực hiện tốt. Chưa có hướng dẫn nội dung thu - chi kinh phí thẩm định lập, quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, tỉnh, huyện. Quy hoạch sử dụng đất quốc phòng, an ninh được coi là quy hoạch ngành, ảnh hưởng tới tính thống nhất của quy hoạch sử dụng đất” - ĐB Nguyễn Thị Lệ cho hay.

Để đảm bảo thực hiện tốt Luật Quy hoạch phù hợp với quy hoạch của địa phương, theo nữ ĐB, đồ án quy hoạch đang lập phải phù hợp với địa phương. Các cơ quan trung ương có hướng dẫn về nội dung này để phù hợp quy hoạch tỉnh, đô thị và quốc gia. Các bộ, ngành Trung ương phải hướng dẫn quy hoạch khung để địa phương, xây dựng nội dung tích hợp trong quy hoạch tỉnh, hạn chế sửa nhiều lần.

Có ĐB cho rằng, chúng ta thực hiện Luật Quy hoạch trong bối cảnh khó khăn chồng khó khăn, nếu 31/12/2022 phê duyệt toàn bộ các quy hoạch cũng là thành công.

“Chưa có quy hoạch thì biết đầu tư ở đâu”

ĐB Lý Thị Lan (Hà Giang) đề xuất nội dung quy hoạch tỉnh cần tập trung định hướng tích hợp phát triển kinh tế - xã hội, sắp xếp không gian và phân bổ nguồn lực cho các lĩnh vực kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh. ĐB cũng cho rằng cần khắc phục những tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện Nghị quyết 751/2019/UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tháo gỡ khó khăn trong tổ chức, thực hiện Luật Quy hoạch; tăng cường phối hợp và chia sẻ thông tin liên ngành, liên kết giữa các bộ, ngành và địa phương trong công tác quy hoạch.

Theo ĐB Lý Thị Lan, cần quy định cụ thể hơn về thời gian hoàn thành đối với một số nhiệm vụ giao cho Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương để kịp thời triển khai ngay trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt và tổ chức thực hiện quy hoạch. Để thực hiện hiệu quả, quy hoạch tỉnh tập trung xây dựng không gian và phân bổ nguồn lực hợp lý.

ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) nhận định, những hạn chế trong công tác quy hoạch, nguyên nhân chủ quan là phần nhiều. Ông cũng cho rằng, “việc lập quy hoạch có vẻ đang quá sức của nhiều tổ chức, cá nhân có liên quan”.

Đánh giá cao nỗ lực của Quốc hội, Chính phủ trong quá trình thực hiện cũng như tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, ĐB Nguyễn Tạo (Lâm Đồng) nêu con số, hiện nay đã có 41/110 quy hoạch thực hiện xong.

Tuy nhiên, ĐB cho rằng, việc thực hiện Luật Quy hoạch còn chậm đi vào cuộc sống. Cử tri và người dân cả nước bày tỏ đồng tình cao khi Quốc hội thực hiện giám sát chuyên đề về vấn đề này.

Về quy hoạch tỉnh, đồng tình với một số ý kiến phát biểu trước đó, ĐB Nguyễn Tạo cho rằng, cần phân cấp một số nội dung cho chính quyền địa phương như điều chỉnh quy hoạch tỉnh đối với một số vấn đề như xây dựng nông thôn mới. “Điều chỉnh quy hoạch kế hoạch sử dụng đất 5-10 năm khi triển khai thực hiện mới với các dự án công trình hình thành trong tương lai, gắn với kế hoạch quy hoạch sử dụng đất của quốc gia” - ĐB Nguyễn Tạo đề xuất.

Về tiến độ thời gian, theo ĐB Nguyễn Tạo cần phải ngăn tình trạng “tiến độ thời gian mênh mông không bờ bến, kéo dài, đội vốn lãng phí”, phải có tư duy đổi mới đột phá, giao phân cấp cho chính quyền địa phương chịu nhiệm trực tiếp trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Về tài trợ quy hoạch, một số ĐB đề nghị cần ban hành cơ chế chặt chẽ để đẩy mạnh chủ trương xã hội hóa công tác quy hoạch.

Có ĐB cho rằng, hiện vẫn chưa thực hiện tốt Luật Quy hoạch, “chưa có quy hoạch thì biết đầu tư ở đâu”, có nghĩa đã làm chậm sự phát triển của xã hội.

Quy hoạch treo là vấn đề gây bức xúc rất lớn cho người dân, nhất là người dân sống trong vùng quy hoạch treo. Vấn đề này giảm niềm tin cho người dân, cần ban hành cụ thể thời gian 3 hay 5 năm, nếu không thực hiện thì xóa bỏ và có chế tài cho tổ chức cá nhân không thực hiện theo quy định.