Cần giải pháp đồng bộ, căn cơ để thị trường bất động sản phát triển bền vững. Ảnh: TL

Nhiều vướng mắc cần tháo gỡ

Chia sẻ quan điểm tại “Diễn đàn Phát triển bền vững thị trường bất động sản và Trao chứng nhận Dự án đáng sống 2023” do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức mới đây, ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam (VACC) cho rằng, thị trường bất động sản Việt Nam rất hấp dẫn với gần 100 triệu dân, tốc độ đô thị hóa cao…, thị trường còn rất nhiều tiềm năng phát triển.

Tuy nhiên, trong những năm qua do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và suy thoái kinh tế, thị trường đang đối diện nhiều thăng trầm, nhất là năm 2022 vừa qua, thị trường gặp phải không ít khó khăn vướng mắc về mặt pháp lý (70% các vướng mắc xuất phát từ pháp lý).

Ông Hiệp chỉ rõ, vướng mắc đầu tiên là sự chồng chéo về luật pháp. Riêng bất động sản có 12 luật tác động chi phối, nếu rộng ra là 20 luật như: Luật Quy hoạch, Luật Phòng cháy chữa cháy…, muốn gỡ khó cho thị trường thì cần phải có giải pháp đồng bộ, căn cơ. Các bộ, ngành chịu trách nhiệm làm luật nhưng chưa có cơ chế thống nhất, dù quy trình thực thi rất tốt nhưng quá trình xây dựng vẫn xuất hiện những chồng chéo. Bên cạnh đó, việc tiếp thu các ý kiến đóng góp trong quá trình xây dựng Luật vẫn còn hạn chế.

“Một trong những ví dụ điển hình hiện có thể thấy như Luật Đấu thầu vừa thông qua đã xuất hiện những bất cập. Trong thời gian tới, VACC sẽ có kiến nghị gửi cơ quan quản lý, doanh nghiệp mong muốn các luật ban hành phải có tuổi đời dài hơn thay vì ngắn như hiện nay” - ông Hiệp nhấn mạnh.

Cũng theo vị chuyên gia này, thực tế hiện nay, thị trường bất động sản đang tồn tại 4 bất cập lớn: Thứ nhất, là vấn đề giải phóng mặt bằng; thứ hai, là vấn đề quy hoạch; thứ ba, là định giá đất; thứ tư, là chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Vì vậy, pháp luật cần tập trung vào các vấn đề đã nêu để tháo gỡ cho thị trường.

Bên cạnh đó, vấn đề về thủ tục hành chính cũng là một trong những vướng mắc, gây khó cho doanh nghiệp hiện nay, việc Bộ Xây dựng dự kiến xử lý việc rút gọn thủ tục hành chính và một số chính sách liên quan là rất thiết thực.

Thủ tướng đã có những chỉ đạo về việc giảm tải, đơn giản hóa thủ tục hành chính nhưng vấn đề quy trình xử lý thủ tục hành chính hiện nay vẫn kéo dài, cần phải thay đổi…, nếu làm được điều này thì đây cũng sẽ là một trong những giải pháp thiết thực hỗ trợ cho doanh nghiệp và thúc đẩy thị trường bất động sản hiện nay.

Giao dịch tăng mạnh

TS. Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách Tài chính - Tiền tệ quốc gia cho biết, dự báo khủng hoảng thị trường bất động sản đã được đưa ra nhưng không thể tránh được. Để phục hồi thị trường bất động sản, Chính phủ đang quyết liệt tháo gỡ với các tổ công tác về tháo gỡ khó khăn thị trường bất động sản với sự tham gia tới tận doanh nghiệp. Đây là nỗ lực chưa từng có, tuy nhiên kết quả chưa cao. Chuyên gia này nhận định, thị trường bất động sản có thể khó khăn kéo dài đến quý III sang năm.

TS. Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cho rằng, hiện nay thị trường bất động sản đang đối mặt với tình trạng khan hiếm nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ. Mặc dù sức cầu thị trường rất tốt, nhưng vẫn chứng kiến sự suy giảm trong giao dịch do các nhà đầu tư đang đối diện với vấn đề “chôn” vốn và phải giải quyết những thách thức tài chính.

Trong giai đoạn 2022 - 2023, lượng giao dịch bất động sản đã giảm đến 90%, cho thấy tình trạng sức cầu của thị trường yếu kém. Bên cạnh vấn đề khan hiếm nguồn cung nhà ở giá rẻ, còn tồn tại một vài vấn đề như thiếu cơ chế và sự quyết tâm của nhiều địa phương, dẫn đến tình trạng nhiều dự án vẫn chưa được gỡ khó, các doanh nghiệp bất động sản còn phải đối mặt với nhiều khó khăn.

Chủ tịch VARS cho biết, những nỗ lực của Chính phủ và các bộ, ngành liên quan trong việc ban hành nhiều chính sách nhằm tháo gỡ những khó khăn trên thị trường bất động sản đã có tác động tích cực tới thị trường. Cụ thể, ông Đính cho biết, trong quý I/2023, đã có gần 3.000 sản phẩm giao dịch và trong quý II/2023, con số này đã tăng 30%. Đến nay, niềm tin từ các nhà đầu tư cũng dần được phục hồi, nhiều dự án mới bắt đầu mở bán trên thị trường, dẫn đến việc gia tăng số lượng giao dịch bất động sản.

Tuy nhiên, việc cải thiện nguồn cung nhà ở mới và sự ổn định của tâm lý của người mua vẫn đang diễn ra chậm chạp, cần nhiều thời gian để hoàn thiện các dự án mới. Đồng thời, tâm lý của nhà đầu tư dù đang dần ổn định hơn nhưng vẫn khá thận trọng, đặc biệt là những người đang đối diện với áp lực tài chính từ các khoản đầu tư trước đây.

Chủ tịch VARS kỳ vọng, trong giai đoạn cuối năm 2023 - đầu năm 2024, thị trường bất động sản sẽ ghi nhận nhiều dấu hiệu tích cực hơn so với giai đoạn cuối quý II và đầu quý III/2024