Đảm bảo giá trị doanh nghiệp được định giá sát với thị trường

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, việc sửa đổi toàn diện, ban hành Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp (sửa đổi) nhằm hoàn thiện thể chế, ổn định môi trường pháp lý cho việc đầu tư vốn nhà nước vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp; tạo môi trường pháp lý đầy đủ, ổn định cho hoạt động quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại cơ quan nhà nước và doanh nghiệp.

Đồng thời, đảm bảo tôn trọng và nâng cao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp cùng việc tăng cường sự kiểm tra, giám sát của nhà nước trong quản lý, sử dụng vốn và tài sản đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp; đảm bảo doanh nghiệp nhà nước (DNNN) hoạt động theo cơ chế thị trường trong các ngành, nghề kinh doanh theo yêu cầu của Nhà nước (chủ sở hữu).

Cùng với đó, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN tương xứng với nguồn vốn nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp, đảm bảo DNNN giữ vai trò chủ đạo, giữ vị trí then chốt trong nền kinh tế; huy động và phát huy hết các nguồn lực của khu vực kinh tế nhà nước nói chung, DNNN nói riêng cho phát triển kinh tế - xã hội.

Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp, nội dung các chính sách của đề nghị xây dựng luật tập trung vào 4 chính sách trọng tâm, gồm: đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp; cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp; quản lý vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp; quyền, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu.

Theo đó, về đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp: quy định cụ thể khái niệm vốn nhà nước tại doanh nghiệp, vốn của doanh nghiệp, vốn đầu tư của chủ sở hữu (nhà nước) tại doanh nghiệp; quy định cụ thể nguồn lực, quy trình đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và hình thức, phạm vi đầu tư vốn nhà nước.

Toàn cảnh phiên họp

Về cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp, sẽ luật hóa một số nội dung quy định mang tính chất nguyên tắc chung nhằm nâng cao tính hiệu lực, hiệu quả của pháp luật trong quá trình thực hiện chuyển đổi cổ phần hóa, bán, thoái vốn như: giá trị doanh nghiệp phải được định giá lại sát với thị trường thông qua tổ chức có chức năng thẩm định giá và làm cơ sở để xác định giá khởi điểm; việc bán cổ phần, thoái vốn phải thực hiện theo nguyên tắc thị trường, công khai, minh bạch, tối đa lợi ích kinh tế - xã hội cho nhà nước; doanh nghiệp sau cổ phần hóa phải đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán;….

Đồng thời, thể chế hóa cụ thể nội dung Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 3/6/2017 của Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNNN. Đối với thoái vốn, bãi bỏ phương thức “chào bán cạnh tranh”; giá khởi điểm phải do tổ chức có chức năng thẩm định giá xác định.

Đã bỏ Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp

Tại phiên họp, qua thảo luận, xem xét các thành viên UBTVQH cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật. Đồng thời, các đại biểu cũng nêu ra nhiều vấn đề cần được làm rõ hơn như về vai trò, vị trí của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp; việc xác định giá trị doanh nghiệp; phương án sử dụng đất của doanh nghiệp trước và sau cổ phần hóa; đánh giá hiệu quả doanh nghiệp; về Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp; việc kiểm toán DNNN nắm giữ dưới 50% vốn điều lệ; việc luật hóa các quy định trong các nghị định đã ban hành…

Giải trình về một số vấn đề được nêu, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, thực hiện ý kiến của Quốc hội và các đoàn giám sát, hiện đã bỏ Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp. Cuối năm 2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định 148, theo đó hướng dẫn quản lý các nguồn thu từ cổ phần hóa, sắp xếp lại DNNN và chi từ ngân sách để hỗ trợ chuyển đổi, sắp xếp, đầu tư vào DNNN, gồm cả tăng vốn điều lệ cho doanh nghiệp khi cần thiết.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi

Đối với vấn đề phương án sử dụng đất có liên quan đến việc sửa đổi Luật Đất đai và một số luật khác cần được sửa đổi đồng bộ. Về đánh giá hiệu quả doanh nghiệp, cơ quan soạn thảo có cách tiếp cận đánh giá tổng thể hiệu quả thay vì đánh giá riêng từng dự án hay khoản đầu tư để tạo sự yên tâm, năng động cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, về vị trí, vai trò của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và một số vấn đề khác, Bộ Tài chính sẽ tiếp thu các ý kiến để nghiên cứu, báo cáo Chính phủ xem xét. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các Ủy ban của Quốc hội để đảm bảo chất lượng của luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Tư pháp Thành Long cũng cho hay, việc sửa đổi luật cũng bao gồm việc luật hóa các nghị định hiện có liên quan đến cổ phần hóa, sắp xếp lại DNNN và đồng bộ với luật hiện hành.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, UBTVQH đồng ý chủ trương sửa luật này là cấp thiết và đồng ý chủ trương cần phải khẩn trương hoàn chỉnh để trình Quốc hội xem xét lần một vào kỳ họp thứ tư, tháng 5/2023 và thông qua lần hai vào kỳ 5, tức là tháng 10/2023 và cần phải bổ sung vào chương trình để thông qua luật này trong năm 2023.

Tuy nhiên, do còn những vấn đề chưa rõ, UBTVQH giao Chính phủ khẩn trương chuẩn bị hồ sơ để trình UBTVQH xem xét trong các phiên họp tới. Trong quá trình hoàn chỉnh, cần nghiên cứu, tiếp thu tối đa ý kiến của các thành viên UBTVQH, bảo đảm yêu cầu kịp thời điều chỉnh những vấn đề mới mà thực tiễn đặt ra, khắc phục được những tồn tại, hạn chế, bất cập của Luật hiện hành, thể chế hóa đầy đủ các chủ trương mới của Đảng và Quốc hội./.