Bộ Tài chính cho biết, việc ban hành nghị định nhằm sửa đổi, bổ sung một số nội dung về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, Quỹ phát triển đất để giải quyết các vấn đề do thực tiễn đặt ra trong quá trình triển khai thực hiện các quy định về thu tiền sử dụng đất, thu tiền thuê đất, Quỹ phát triển đất tại Nghị định số 103/2024/NĐ-CP, Nghị định số 104/2024/NĐ-CP của Chính phủ theo kiến nghị, đề xuất của các bộ, ngành, địa phương. Đặc biệt, dự thảo nghị định tập trung sửa đổi nhiều nội dung tại Quỹ phát triển đất.

Quỹ phát triển đất được bổ sung, sửa đổi phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp. Ảnh minh họa

Không thực hiện chuyển nguồn vốn hoạt động của Quỹ phát triển đất sang Quỹ nhận ủy thác

Tại dự thảo Nghị định nêu rõ, Nghị định số 104/2024/NĐ-CP quy định, Quỹ phát triển đất thực hiện hạch toán và theo dõi toàn bộ vốn hoạt động của quỹ theo quy định tại nghị định này. Tuy nhiên, quá trình tổ chức thực hiện cho thấy chưa rõ có hay không phải chuyển nguồn vốn hoạt động của Quỹ phát triển đất sang Quỹ nhận ủy thác. Do đó, để thống nhất và rõ trong tổ chức thực hiện, dự thảo bổ sung quy định "không thực hiện chuyển nguồn vốn hoạt động của Quỹ phát triển đất sang Quỹ nhận ủy thác".

Một điểm mới quan trọng và nhận được nhiều sự quan tâm là đề xuất cho phép Quỹ phát triển đất sử dụng vốn nhàn rỗi để đầu tư sinh lời. Hiện nay, nguyên tắc hoạt động của Quỹ phát triển đất là "bảo toàn và phát triển vốn", được quy định tại khoản 2 Điều 114 Luật Đất đai năm 2024 và Nghị định số 104/2024/NĐ-CP.

Theo Bộ Tài chính, đề xuất này nhằm mục đích để các quỹ có thêm nguồn thu đảm bảo hoạt động và phù hợp với nguyên tắc này. Đồng thời, để có sự thống nhất trong cách quản lý nguồn tiền có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước (cả vốn điều lệ của quỹ và ngân quỹ nhà nước đều từ ngân sách nhà nước).

Bên cạnh đó, theo Điều 7 Nghị định số 24/2016/NĐ-CP, vốn nhàn rỗi của ngân quỹ nhà nước được phép gửi có kỳ hạn. Do đó, dự thảo nghị định quy định, trong thời gian tạm thời nhàn rỗi, vốn điều lệ của quỹ được gửi có kỳ hạn tại các ngân hàng thương mại có vốn chi phối của Nhà nước trên địa bàn.

Tuy nhiên, tại dự thảo Nghị định cũng nêu rõ, hoạt động gửi tiền này cần được quy định cụ thể tại Điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ phát triển đất; đồng thời phải đảm bảo an toàn, hiệu quả và không làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các nhiệm vụ chính của quỹ.

Ảnh minh họa

Linh hoạt cách tính chi phí ứng vốn

Quy định về mức chi phí quản lý vốn ứng từ Quỹ phát triển đất cũng là một nội dung được đề xuất sửa đổi, bổ sung. Theo Nghị định số 104/2024/NĐ-CP hiện hành, mức chi phí này bằng mức lãi suất áp dụng đối với tiền gửi bằng đồng Việt Nam của Kho bạc Nhà nước tại Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo quyết định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong cùng thời kỳ. Tuy nhiên, thực tế triển khai cho thấy cần có sự rõ ràng và thống nhất hơn.

Do đó, dự thảo đề xuất một phương pháp tính mới đó là: Mức chi phí quản lý vốn ứng từ Quỹ phát triển đất xác định theo mức tại thời điểm ban hành Quyết định ứng vốn lần đầu của dự án, nhiệm vụ. Mức chi phí này được tính trên tổng số tiền ứng vốn và được cố định trong cả quá trình ứng vốn.

Theo phản ánh từ một số địa phương, tùy vào thực tế, mức chi phí quản lý vốn ứng nên có thể thấp hơn mức quy định chung tại nghị định, đặc biệt đối với các khoản ứng vốn để thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng. Điều này phù hợp với nguyên tắc hoạt động "không vì mục đích lợi nhuận, bảo toàn và phát triển vốn" của quỹ.

Theo đó, dự thảo quy định "Mức chi phí quản lý vốn ứng từ Quỹ không vượt quá mức lãi suất áp dụng đối với..." (dự thảo để ngỏ phần tham chiếu). Căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương, UBND cấp tỉnh sẽ quyết định mức chi phí quản lý vốn ứng cho phù hợp và mức này sẽ được quy định cụ thể tại Điều lệ tổ chức và hoạt động của quỹ.

Cơ cấu thu chi khi quỹ hoạt động theo mô hình ủy thác

Đối với trường hợp Quỹ phát triển đất hoạt động theo mô hình ủy thác quản lý, dự thảo cũng đưa ra những quy định chi tiết hơn về các khoản chi. Theo Nghị định số 104/2024/NĐ-CP hiện hành, chi phí ủy thác quản lý quỹ được hiểu là toàn bộ các khoản thu của quỹ. Điều này dẫn đến việc về cơ bản sẽ không phát sinh chênh lệch thu - chi từ quỹ khi hoạt động theo mô hình ủy thác.

Nhằm làm rõ và kiểm soát chi tiêu hiệu quả hơn, dự thảo nghị định đề xuất quy định các khoản chi cụ thể của quỹ trong trường hợp ủy thác, bao gồm 3 nhóm chính: Chi phí ủy thác quản lý quỹ; Chi các khoản phụ cấp và các khoản chi khác cho các thành viên Hội đồng quản lý, Ban kiểm soát, cơ quan điều hành nghiệp vụ quỹ; Các khoản nộp ngân sách nhà nước và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, dự thảo còn đề xuất khống chế tỷ lệ tối đa cho các khoản chi này so với các khoản thu của quỹ. Cụ thể, nội dung chi dự kiến tối đa 20%, nội dung chi dự kiến tối đa 15%. Để đảm bảo nguyên tắc hoạt động của quỹ là bảo toàn và phát triển vốn, dự thảo quy định chi phí ủy thác quản lý quỹ không quá 50% khoản thu của quỹ.

Theo Bộ Tài chính, việc khống chế này là cần thiết bởi nếu không giới hạn chi phí ủy thác quản lý thì sẽ khó phát sinh chênh lệch thu - chi, thậm chí có thể vượt thu.