Đã có nhiều giải pháp được thực hiện

Bộ Tài chính cho biết, ngay sau khi nhận được văn bản báo cáo phân bổ chi tiết kế hoạch vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2023 của các đơn vị, Bộ Tài chính đã kịp thời thực hiện kiểm tra phân bổ theo quy định tại Nghị định số 99/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công.

Đối với những đơn vị phân bổ đúng quy định và những dự án đủ điều kiện giải ngân, Bộ Tài chính thực hiện nhập, hoặc phê duyệt ngay dự toán trên Hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (Tabmis) để Kho bạc Nhà nước (KBNN) kiểm soát, thanh toán vốn kịp thời cho các dự án.

Đối với những đơn vị phân bổ không đúng quy định, Bộ Tài chính có văn bản gửi từng đơn vị đề nghị điều chỉnh lại kế hoạch phân bổ chi tiết theo đúng quy định, làm căn cứ để nhập dự toán và kiểm soát thanh toán cho các dự án. Sau khi được kiểm tra phân bổ, cơ bản các đơn vị đã có báo cáo bổ sung, hoặc điều chỉnh lại phương án phân bổ chi tiết kế hoạch vốn đầu tư nguồn NSNN theo đúng quy định.

Bộ Tài chính thống nhất cách hiểu, cách làm trong các quy định để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Ảnh minh họa: H.T

Ngoài việc ban hành các văn bản đôn đốc các bộ, ngành, địa phương tăng cường công tác quản lý, thanh toán để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn, Bộ Tài chính (KBNN) đã cung cấp dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) mức độ 4 đối với 11 thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực KBNN, đồng thời đã tích hợp 11 thủ tục hành chính lên cổng thông tin Dịch vụ công quốc gia, trong đó có thủ tục giải ngân vốn đầu tư công nguồn NSNN. KBNN cũng đã chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện cần thiết về nhân lực, hệ thống để tiếp nhận và xử lý ngay các hồ sơ giải ngân vốn cho các dự án.

Ngoài ra, Bộ Tài chính đã kịp thời tổng hợp tình hình giải ngân của từng bộ, cơ quan trung ương và địa phương báo cáo Thủ tướng Chính phủ phục vụ công tác điều hành, trong đó đã tổng hợp, báo cáo rõ các khó khăn vướng mắc trong giải ngân vốn và đề xuất các giải pháp đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công hàng năm. Đồng thời phục vụ Tổ công tác của Chính phủ kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 tại các bộ, ngành, địa phương theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.

Tiến độ giải ngân vẫn chậm

Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, hết tháng 5/2023 tổng số vốn đã phân bổ là 692.138,4 tỷ đồng, đạt 97,89% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ đã giao (707.044,2 tỷ đồng), ước thanh toán vốn đầu tư công nguồn NSNN từ đầu năm đến ngày 31/5/2023 là 157.095,4 tỷ đồng, đạt 20,80% kế hoạch (đạt 22,22% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao) (cùng kỳ năm 2022 đạt 20,67% kế hoạch và đạt 22,37% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

Theo báo cáo của các bộ, ngành, địa phương và kết quả làm việc của 5 Tổ công tác của Chính phủ, tỷ lệ giải ngân 5 tháng còn thấp là do các bộ, ngành, địa phương đang tập trung triển khai phân bổ chi tiết kế hoạch vốn cho các dự án; hoàn thiện thủ tục đầu tư, tập trung thực hiện công tác đấu thầu lựa chọn nhà thầu xây lắp.

Một số dự án có nhu cầu thực hiện chuẩn bị đầu tư trong năm 2023 nhưng không được bố trí vốn, vì trong kế hoạch trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 được phê duyệt không tách riêng vốn chuẩn bị đầu tư và vốn thực hiện dự án. Do vậy, dự án không có vốn để thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư, ảnh hưởng đến tiến độ phê duyệt dự án đầu tư.

Một số nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư còn chậm do vướng mắc về thủ tục đất đai, điều chỉnh quy hoạch chi tiết khu đất xây dựng; công tác giải phóng mặt bằng chưa được chủ đầu tư chú trọng triển khai ngay từ khi dự án được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời, chủ đầu tư chưa chủ động ngay từ khâu triển khai thực hiện dự án dẫn đến làm chậm tiến độ giải ngân.

Ngoài ra là các vướng mắc do giá vật liệu xây dựng tăng, quy định về an toàn phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường và quy định về phương án thiết kế đối với dự án không có cấu phần xây dựng.

Tuy nhiên theo Bộ Tài chính, tỷ lệ giải ngân qua những tháng đầu năm thấp còn có nguyên nhân liên quan đến việc các cơ chế, chính sách mới chưa được cập nhật, chưa có sự thống nhất trong triển khai thực hiện, nên đã ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thiện thủ tục, hồ sơ thanh, quyết toán vốn, dẫn đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công đã chậm lại càng chậm.

Theo đó, ngày 16/6/2023, Vụ Đầu tư (Bộ Tài chính) phối hợp với Kho bạc Nhà nước (KBNN) tổ chức hội nghị "Tọa đàm về cơ chế, chính sách nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước hàng năm". Tại hội nghị, các báo cáo viên đã trình bày, hướng dẫn về quản lý, thanh toán dự án sử dụng vốn đầu tư công; quyết toán vốn đầu tư công dự án hoàn thành.

Cũng tại hội nghị, Vụ Đầu tư đã kịp thời giải đáp, ghi nhận và tổng hợp các vướng mắc về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công để đưa đến một cách hiểu, cách làm chung nhất, giúp cho công tác giải ngân vốn đầu tư công ngày càng được cải thiện theo hướng tích cực hơn.

Ông Lê Tuấn Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Đầu tư - Bộ Tài chính cho biết, đây là một hoạt động quan trọng, thể hiện mạnh mẽ tinh thần, trách nhiệm của Bộ Tài chính đối với nhiệm vụ đẩy mạnh công tác giải ngân vốn đầu tư của các bộ, địa phương. "Trên cơ sở kết quả của buổi tọa đàm, chúng tôi sẽ tổng hợp, phân tích ngay toàn bộ các ý kiến tham gia, xác định nội dung cũng như trách nhiệm cần giải quyết theo đúng thẩm quyền của Bộ Tài chính, hoặc gửi tới các cơ quan liên quan xử lý theo thẩm quyền" - ông lê Tuấn Anh nhấn mạnh.