Từng viên gạch nhỏ…

Ngày 1/1/2022 - Tết Dương lịch, những xe hàng chở ván bóc, tinh bột sắn, nông sản... nối đuôi nhau xếp hàng dài ở cửa khẩu Kim Thành, Lào Cai chờ làm thủ tục sang Trung Quốc. Công chức hải quan trực tại đây quyết định “bỏ bữa trưa”, tập trung thông quan thật nhanh. Đến cuối ngày, 150 phương tiện hai chiều thông quan thành công. Chỉ tính riêng kim ngạch xuất khẩu ngày đầu tiên của năm 2022, Chi cục Hải quan cửa khẩu Lào Cai làm thủ tục đạt gần 400.000 USD. Với họ, con số này là một niềm vui lớn sau biết bao ngày cửa khẩu “phập phù đóng mở” do kiểm soát dịch bệnh nhiều tháng liền, lớn hơn cả niềm vui chào đón một năm mới đến.

Ngày 20/1/2022 – chỉ còn chục ngày là đến Tết Nguyên đán Nhâm Dần, khu vực biên giới thuộc địa bàn Lạng Sơn chìm trong không khí se lạnh, mưa phùn lất phất, bãi đất Dốc Quýt tập kết hàng nghìn xe hàng nhầy nhụa bùn đất. Phòng làm việc của Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị, Tân Thanh cũng như Chi Ma đều “đỏ đèn” đến nửa đêm để tăng tốc độ thông quan mà mỗi ngày cũng chỉ giải quyết được khoảng 90 - 100 xe trong điều kiện kiểm soát dịch ngặt nghèo. Nhưng rồi với nỗ lực đó, hầu hết xe hàng đã được giải phóng, mang tết đến cho hàng nghìn thương nhân.

Cuối tháng 8/2022, trước bối cảnh thị trường trong nước đang cần nguồn cung xăng dầu lớn để phục vụ dịp nghỉ lễ Quốc khánh 2/9, Tổng cục Hải quan “phát lệnh” tới tất cả hải quan địa phương phải bố trí cán bộ, công chức trực giải quyết thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát và xử lý vướng mắc đối với xăng dầu nhập khẩu kể cả ngày nghỉ, ngày lễ, ngoài giờ hành chính, đảm bảo thông quan 24/7.

Ảnh minh họa

Ngày 5/12/2022, quốc lộ 8A đường lên cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (Hà Tĩnh) sạt lở nghiêm trọng sau nhiều ngày mưa lớn. Đất đá sạt lở đã khiến tuyến đường lên cửa khẩu bị ách tắc hoàn toàn. Hàng chục phương tiện bị mắc kẹt trên đường không thể di chuyển. Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Cầu Treo chủ động hướng dẫn, sắp xếp phương tiện vận chuyển hàng hóa tại khu vực cửa khẩu. Ngay khi thông đường, cán bộ công chức tại đây đã đội mưa điều tiết xe hàng và tập trung làm thủ tục thông quan cả hai chiều xuất, nhập. Hơn 22 giờ ngày 6/12, tất cả số phương tiện vận tải hàng hóa tồn đọng đã được giải phóng.

Những câu chuyện như vậy không hiếm gặp nếu ai đó có dịp đến các cửa khẩu biên giới chứng kiến cán bộ hải quan làm việc. Không chỉ vậy, ở đâu đó, có những công chức hải quan sẵn sàng ngồi hàng giờ đồng hồ gọi “video call” cho từng doanh nghiệp để hướng dẫn sửa đổi từng dòng trong tờ khai. Ở đâu đó, có những cán bộ sẵn sàng “cầm tay chỉ việc” doanh nghiệp mới, trực tiếp hướng dẫn, hỗ trợ mỗi bước thủ tục. Hàng trăm tổ hỗ trợ giải đáp vướng mắc được dựng lên tại từng cửa khẩu. Hàng trăm số điện thoại đường dây nóng được lập ra và giao phó cho những cán bộ nghiệp vụ chuyên sâu để giải đáp nhanh nhất, đúng nhất cho doanh nghiệp 24/7…

Tất cả đều là những ví dụ tiêu biểu cho sự “nhiệt huyết, tận tâm” của cán bộ, công chức ngành Hải quan nhằm tạo thuận lợi tối đa cho hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp, bởi từng cán bộ công chức hải quan đều hiểu rõ rằng, mỗi lô hàng, dù lớn hàng triệu USD hay nhỏ vài triệu đồng, chỉ cần thuận lợi thông quan đều trở thành một viên gạch xây nên “công trình” thương mại hàng hóa Việt Nam.

… Xây giá trị lớn

10 giờ 30 phút ngày 15/12/2022, trị giá xuất nhập khẩu chính thức vượt mốc 700 tỷ USD. Xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam thêm một lần bước lên đỉnh cao mới. Điều quan trọng đáng ghi nhận là kỷ lục này Việt Nam đạt được chỉ hơn 1 năm, sau khi “đỉnh” cũ 600 tỷ USD được thiết lập.

Dĩ nhiên, kết quả này được dựng lên không chỉ đơn thuần bằng “nhiệt tâm” của từng cán bộ hải quan. Điều đó trước tiên xuất phát từ những chỉ đạo sát sao từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự quyết liệt của Bộ Tài chính; cùng sự phối hợp nhịp nhàng của các bộ, ngành, địa phương trong việc triển khai các giải pháp đẩy mạnh việc cải cách thể chế, cải cách thủ tục hành chính… qua đó tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, thông thoáng, minh bạch, tiếp sức cho cộng đồng doanh nghiệp đạt những thành công mới.

Trong bối cảnh đó, cơ quan hải quan đã triển khai nhiều giải pháp hiệu quả, mà đáng ghi nhận nhất chính là nỗ lực hoàn thiện hệ thống pháp luật về hải quan, cải cách thể chế, chuẩn bị thực hiện hải quan số.

Cho đến nay, đã có 14,5 triệu tờ khai làm thủ tục hải quan, tăng 5,1% so với cùng thời gian năm 2021. Trên phạm vi toàn quốc, số lượng doanh nghiệp có tham gia xuất nhập khẩu hàng hóa là 96,1 nghìn. Hiện tại, có tất cả 46 ngân hàng thương mại tham gia phối hợp thu ngân sách với Tổng cục Hải quan, trong đó có 36 ngân hàng thương mại thực hiện thu qua Cổng thanh toán điện tử và thông quan. Tổng số thu ngân sách qua Cổng thanh toán điện tử đến ngày 13/12/2022 là 408,8 nghìn tỷ đồng, chiếm khoảng 98%.

Về triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, tính đến ngày 1/12/2022, Cơ chế một cửa quốc gia đã có 250 thủ tục hành chính của 13 bộ, ngành kết nối. Ngành Hải quan cũng chủ trì duy trì kết nối chính thức Cơ chế một cửa ASEAN để trao đổi thông tin chứng nhận xuất xứ mẫu D điện tử với tất cả 9 nước thành viên khác của ASEAN; phối hợp với Ban Thư ký ASEAN và các nước thành viên ASEAN để triển khai kết nối trao đổi Tờ khai Hải quan ASEAN theo lộ trình chung của ASEAN.

Để góp phần thúc đẩy kim ngạch xuất nhập khẩu trong các năm tiếp theo, sắp tới nhiều thủ tục thông quan sẽ được ngành Hải quan đơn giản hơn nữa. Theo ông Mai Xuân Thành - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, cơ quan hải quan sẽ tiếp tục ứng dụng thành tựu của cách mạng công nghiệp 4.0 vào công tác kiểm tra, kiểm soát nhằm tự động hóa, đơn giản hóa quy trình giám sát, kiểm soát. Bên cạnh đó, toàn ngành tập trung đầu tư xây dựng hệ thống công nghệ thông tin mới thay thế hệ thống công nghệ thông tin hiện hành.

Ngành Hải quan cũng sẽ cùng các bộ, ngành hoàn chỉnh nghị định về kiểm tra chuyên ngành, góp phần cải cách mạnh mẽ thủ tục hiện vẫn còn tồn tại, chồng chéo, qua đó giúp rút ngắn hơn nữa thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu.

Kỳ vọng rằng, với những đường hướng rõ ràng, với nhiệt huyết vốn có, ngành Hải quan sẽ nỗ lực hơn nữa để khơi thông dòng chảy thương mại, đưa nền kinh tế Việt Nam tiếp tục gặt hái những thành tựu lớn hơn trong năm mới 2023.