Nhu cầu nhà ở xã hội rất lớn, nhưng vẫn có nơi thừa, nơi thiếu

Trao đổi với phóng viên, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, cho rằng để đạt mục tiêu kế hoạch phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, cần có sự nhất quán và cách hiểu; cần có một cơ chế, chính sách rõ ràng, bài bản, dài hơi. Đặc biệt, cần xác định rõ vai trò, quyền lợi và trách nhiệm của các chủ thể liên quan trong phát triển nhà ở xã hội tránh tình trạng mỗi địa phương tiến hành một kiểu, dẫn đến nơi thừa, nơi thiếu.

PV: Mặc dù nhà nước đã có nhiều chính sách khuyến khích phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) cho người có thu nhập thấp, song hiện nay nguồn cung NƠXH vẫn đang rất thiếu, chưa đáp ứng nhu cầu của người dân. Theo ông đâu là tồn tại, hạn chế và vướng mắc trong phát triển NƠXH hiện nay?

TS. Cấn Văn Lực: Như chúng ta đã biết, sau khi Chính phủ đồng ý cấp gói tín dụng quy mô 120 nghìn tỷ đồng để cho vay phát triển các dự án NƠXH, nhà ở công nhân, cải tạo chung cư cũ; lãi suất cho vay thấp hơn từ 1,5 - 2% lãi suất thị trường. Theo đó, nhiều doanh nghiệp bất động sản lớn đã cam kết tham gia xây dựng các dự án cho phân khúc này.

Tuy nhiên, công tác phát triển NƠXH còn tồn tại khá nhiều khó khăn, vướng mắc. Cụ thể, chúng ta chưa có quan điểm nhất quán về cách hiểu, cách tiếp cận. Hiện nay, chúng ta mới chỉ hiểu NƠXH chủ yếu dành cho đối tượng chính sách, người có công với cách mạng; hoạt động còn mang tính “từ thiện”.

Nhu cầu nhà ở xã hội rất lớn, nhưng vẫn có nơi thừa, nơi thiếu
TS. Cấn Văn Lực

Còn về cơ chế, chính sách, cũng chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, bài bản, dài hơi trong phát triển NƠXH. Vai trò, quyền lợi và trách nhiệm của các chủ thể liên quan (nhà nước, người dân và doanh nghiệp…) cũng chưa rõ ràng, thiếu nhất quán, nên mỗi địa phương tiến hành một kiểu, có địa phương thừa, có địa phương thiếu.

Hiện nay, công tác phát triển NƠXH hiện đang liên quan đến 6 luật (gồm: Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Xây dựng, Luật Kinh doanh bất động sản…) và nhiều văn bản dưới luật; cùng đó, quy trình, thủ tục phức tạp hơn nhiều so với dự án nhà ở thương mại (việc hoàn thành cấp phép dự án NƠXH phải mất đến 3 - 5 năm); trình tự, thủ tục làm dự án rất khác nhau…, điều này chưa tạo ra sự hấp dẫn đối với các doanh nghiệp.

Đặc biệt, tình trạng vừa thiếu, vừa thừa quỹ đất phát triển NƠXH còn xảy ra tại nhiều tỉnh, thành. Nhận thức và trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp chưa đồng bộ, thống nhất; khâu đền bù, giải phóng mặt bằng luôn khó khăn, thậm chí bế tắc.

Mặc dù nhà nước đã có những chính sách dành cho phát triển NƠXH, song nguồn vốn tài trợ cho phân khúc này rất thiếu bền vững. Hiện nay, đa số các dự án NƠXH được đầu tư xây dựng chủ yếu bằng nguồn vốn công, một số dự án do tư nhân thực hiện thì khó tiếp cận nguồn vốn vay; điều kiện - thủ tục phức tạp, trong khi nguồn cung NƠXH thì rất lớn.

Cùng đó, việc giới hạn về lợi nhuận tối đa 10% trên tổng mức đầu tư cũng là rào cản chưa khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân đầu tư vào phân khúc NƠXH. Ngoài ra, thủ tục mua bán NƠXH cũng tương đối phức tạp, các đối tượng được mua NƠXH phải thỏa mãn rất nhiều tiêu chí, điều kiện (như: nhà ở, nơi cư trú, và thu nhập…).

PV: Theo ông, để đạt được mục tiêu phát triển 1 triệu căn NƠXH theo đề án Thủ tướng Chính phủ đã ban hành, cần có giải pháp gì?

TS. Cấn Văn Lực: Tôi cho rằng, cần quán triệt, thống nhất quan điểm, coi đây là “chính sách kinh tế nhân văn, mang cả ý nghĩa kinh tế và an sinh xã hội”, chứ không chỉ mang tính “từ thiện”. Theo đó, cần có một đề án tổng thể, căn cơ, bài bản. Về đối tượng được mua NƠXH nên mở rộng hơn sang cả đối tượng có mức thu nhập trung bình thấp. NƠXH dành cho cả nhu cầu mua và nhu cầu thuê.

Nhu cầu nhà ở xã hội rất lớn, nhưng vẫn có nơi thừa, nơi thiếu
Phát triển nhà ở xã hội, chính sách phải rõ ràng, bài bản, dài hơi

Cùng đó, chúng ta cũng cần tăng tính thị trường, tính hấp dẫn cho NƠXH. Cần khắc phục tình trạng trục lợi chính sách; làm tốt hơn công tác khảo sát/đánh giá thực trạng, phân tích và dự báo về nhu cầu NƠXH. Cần dành ưu đãi thực sự về thuế, phí đối với doanh nghiệp bất động sản tham gia phát triển NƠXH.

Thời gian qua, nhà nước đã rất quan tâm đến việc phát triển NƠXH cho công nhân tại các khu công nghiệp, cho người có thu nhập thấp. Tuy nhiên, nguồn cung vẫn chưa đáp ứng được phần lớn nhu cầu về NƠXH, nhà ở phù hợp với thu nhập của người dân. Tính đến năm 2020, mới chỉ đạt khoảng 62% kế hoạch (theo Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030). Nguồn cung giai đoạn 2021 - 2030 dự báo tiếp tục thiếu hụt so với nhu cầu.

Về thể chế, khung pháp lý, cần ban hành nghị quyết, cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển NƠXH; cần quy định mức lợi nhuận tối đa phù hợp hơn; rà soát, thống nhất cách hiểu, cách làm; giảm thiểu quy trình, thủ tục đầu tư cũng như điều kiện tiếp cận NƠXH.

Chúng ta không nên quy định cứng nhắc về thời hạn cho vay mua NƠXH tối thiểu. Cần bổ sung quy định về quy chuẩn diện tích và giá bán (áp dụng giá trần). Các nội dung quan trọng trong các nghị quyết, đề án về phát triển NƠXH cần được luật hóa, nhất quán trong các dự án Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi). Đồng thời, cần có cơ quan đầu mối, chủ trì về phát triển NƠXH.

Về phía cơ quan nhà nước, Chính phủ cần nhanh chóng tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong khâu quy hoạch, thủ tục xét duyệt và phê duyệt quỹ đất gắn quy hoạch, đánh giá phát triển NƠXH với quy hoạch, đánh giá kế hoạch phát triển kinh tế xã hội hàng năm của địa phương. Cần có cơ chế, giải pháp cụ thể để rút ngắn các khâu từ lập, phê duyệt dự án NƠXH, thủ tục đầu tư xây dựng, giao đất, cho doanh nghiệp thuê đất, khâu giải phóng mặt bằng…

Các ngành chức năng, cần rà soát, kiểm tra các dự án NƠXH đang triển khai, đôn đốc các dự án đang thực hiện, tháo gỡ vướng mắc kịp thời…; tăng cường công tác thanh, kiểm tra khâu quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất ở địa phương.

PV: Câu chuyện về vốn để phát triển NƠXH được rất nhiều doanh nghiệp, các chuyên gia, nhà quản lý nêu ra tại các hội thảo, diễn đàn. Vậy theo ông giải pháp về vấn đề nguồn vốn nên thực hiện theo cơ chế nào?

TS. Cấn Văn Lực: Theo tôi, chúng ta cần quyết liệt tạo lập nguồn vốn bền vững để phát triển NƠXH. Cần tạo lập nguồn vốn bền vững, tránh việc áp dụng theo các gói, chương trình một vài năm như hiện nay; có thể thành lập quỹ phát triển NƠXH gồm: Nguồn tiền thu từ quỹ đất cho NƠXH; vốn góp từ các tổ chức tài chính trong và ngoài nước; phát hành trái phiếu Chính phủ/chính quyền địa phương; vốn đối ứng, bổ sung từ các tổ chức tín dụng trong nước; nguồn vốn ODA, các tổ chức tài chính quốc tế.

Về cơ cấu tín dụng cho vay phát triển NƠXH theo tôi có thể thực hiện theo cơ chế 40% cho doanh nghiệp và 60% cho người mua nhà để khuyến khích, tạo điều kiện cho hộ gia đình, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân thuê. Tuy nhiên, vấn đề này phải được thực hiện theo quy hoạch, thiết kế chuẩn.

Ngoài ra, cần phát triển hệ thống thông tin, dữ liệu về NƠXH. Cần thiết phải thành lập một cổng thông tin điện tử quốc gia tương tự như cổng đấu thầu quốc gia để đưa toàn bộ thông tin các dự án NƠXH lên đó. Trên cơ sở đó, các bên liên quan cần quan tâm xây dựng, cập nhật thông tin, dữ liệu; định kỳ có khảo sát, đánh giá cung - cầu NƠXH, điều này sẽ tránh được tình trạng chỗ thừa, chỗ thiếu.

Đặc biệt, cần triển khai ngay các giải pháp ngăn ngừa các hành vi trục lợi chính sách NOXH; tăng tính công khai, minh bạch; đơn giản hóa hơn tiêu chí thụ hưởng, quy trình - thủ tục; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, quy trình giải quyết có hướng dẫn, thời hạn cụ thể; tăng cường kiểm tra, giám sát; vai trò của cơ quan chủ trì…; công tác phối hợp giữa các bên liên quan cần tốt hơn…/.

PV: Xin cảm ơn ông!

Tuấn Nguyễn (thực hiện)

Tin cùng chuyên mục

Đề xuất điều chỉnh lương tối thiểu vùng năm 2025

Đề xuất điều chỉnh lương tối thiểu vùng năm 2025

Bộ Nội vụ sẽ tập trung điều chỉnh lương tối thiểu vùng trong thời gian tới, đặc biệt là phân vùng lương tối thiểu phù hợp với sự thay đổi về địa bàn sau sắp xếp đơn vị hành chính. Nhiều ý kiến cho rằng, việc điều chỉnh lương tối thiểu vùng năm 2025 là một vấn đề cần thiết và quan trọng để đảm bảo mức sống tối thiểu cho người lao động.
Gia hạn nộp thuế thêm nguồn lực cho doanh nghiệp lắp ráp ô tô tập trung sản xuất, kinh doanh

Gia hạn nộp thuế thêm nguồn lực cho doanh nghiệp lắp ráp ô tô tập trung sản xuất, kinh doanh

Bộ Tài chính vừa có tờ trình trình Chính phủ dự thảo Nghị định gia hạn thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước trong năm 2025. Theo đề xuất của Bộ Tài chính, tổng số thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xe ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước được gia hạn dự kiến là khoảng 14.100 tỷ đồng. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, chính sách được ban hành, các doanh nghiệp sản xuất hoặc lắp ráp ô tô trong nước sẽ có thêm nguồn lực tập trung vào sản xuất, kinh doanh, tạo đà thúc đẩy phát triển kinh tế.
Tiềm năng thu hút đầu tư của ngành công nghệ bán dẫn

Tiềm năng thu hút đầu tư của ngành công nghệ bán dẫn

Việt Nam đang trở thành điểm nóng đầu tư đối với ngành công nghiệp bán dẫn, thu hút nguồn vốn và sự quan tâm lớn từ các doanh nghiệp quốc tế. Tuy nhiên, Việt Nam còn nhiều thách thức về cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực… cần được giải quyết để thúc đẩy sự phát triển bền vững của lĩnh vực bán dẫn.
Thủ tướng chủ trì phiên họp thứ 16 Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm quốc gia

Thủ tướng chủ trì phiên họp thứ 16 Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm quốc gia

Chiều 9/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải chủ trì họp phiên thứ 16 của Ban Chỉ đạo.
Bình Định: Đấu giá 53 khu đất do tỉnh quản lý năm 2025

Bình Định: Đấu giá 53 khu đất do tỉnh quản lý năm 2025

Mới đây, UBND tỉnh Bình Định đã ban hành quyết định phê duyệt kế hoạch đấu giá quyền sử dụng đất, thuê đất năm 2025, đối với các quỹ đất do tỉnh quản lý.

Tin khác

Nhiều địa phương quyết tâm góp phần đưa tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên

Nhiều địa phương quyết tâm góp phần đưa tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên

Tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương thực hiện kết luận của Trung ương, các nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về tăng trưởng kinh tế mới đây, nhiều địa phương cho biết sẽ phấn đấu tăng trưởng cao hơn chỉ tiêu được Chính phủ giao.
Phòng, chống lãng phí không có giới hạn về không gian và thời gian

Phòng, chống lãng phí không có giới hạn về không gian và thời gian

Thủ tướng Phạm Minh Chính - Trưởng Ban Chỉ đạo phòng, chống lãng phí yêu cầu nâng cao nhận thức và phải hành động cụ thể, thường xuyên phòng, chống lãng phí, như cơm ăn, nước uống hằng ngày của mỗi người; phòng, chống lãng phí không có giới hạn về không gian và thời gian; làm liên tục, không ngừng nghỉ...
Hà Nội: Không để việc sắp xếp tổ chức bộ máy ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh

Hà Nội: Không để việc sắp xếp tổ chức bộ máy ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh

UBND thành phố Hà Nội vừa có Công văn số 567/UBND-TH về triển khai Nghị quyết số 27/NQ-CP ngày 7/2/2025 của Chính phủ về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 1/2025.
Duy trì tăng trưởng cao, bền vững liên tục trong thời gian từ nay tới 2045

Duy trì tăng trưởng cao, bền vững liên tục trong thời gian từ nay tới 2045

Chính phủ tổ chức hội nghị với tất cả các địa phương để rà soát và thúc đẩy làm các nhiệm vụ giải pháp để đảm bảo đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025, tạo tiền đề cho tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn tới và yêu cầu tăng trưởng cao nhưng phải bền vững, vẫn phải giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô.
Ngành thuế tiếp tục nâng cấp ứng dụng eTax, iCaNhan và eTax Mobile

Ngành thuế tiếp tục nâng cấp ứng dụng eTax, iCaNhan và eTax Mobile

Theo Tổng cục Thuế, phiên bản eTax 2.9.3 dành cho doanh nghiệp được nâng cấp với tính năng đăng nhập bằng tài khoản định danh điện tử tổ chức do Bộ Công an cấp. Việc tích hợp này giúp nâng cao tính bảo mật và thuận tiện hơn trong quá trình sử dụng. Để có thể sử dụng tài khoản định danh điện tử trên hệ thống Thuế điện tử, tổ chức cần thực hiện đăng ký tài khoản định danh điện tử theo quy định của Bộ Công an.
Lạm phát năm 2025 diễn ra theo kịch bản nào?

Lạm phát năm 2025 diễn ra theo kịch bản nào?

Chiều ngày 6/2, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc, Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá chủ trì cuộc họp của Ban Chỉ đạo, đánh giá kết quả công tác quản lý, điều hành năm 2024 và định hướng năm 2025. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, Bộ đã cập nhật 3 kịch bản lạm phát bình quân năm 2025.
Những chính sách mới nổi bật có hiệu lực từ tháng 2/2025

Những chính sách mới nổi bật có hiệu lực từ tháng 2/2025

Hỗ trợ sản xuất nông nghiệp bị thiệt hại do thiên tai, dịch hại thực vật; vi phạm hành chính trong kinh doanh bảo hiểm bị phạt tới 200 triệu đồng... là những chính sách mới có hiệu lực từ tháng 2/2025.
Ngân quỹ nhà nước tạm nhàn rỗi sẽ gửi tại ngân hàng có trên 50% vốn nhà nước

Ngân quỹ nhà nước tạm nhàn rỗi sẽ gửi tại ngân hàng có trên 50% vốn nhà nước

Chính phủ ban hành Nghị định số 14/2025/NĐ-CP ngày 14/1/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2016/NĐ-CP ngày 5/4/2016 của Chính phủ quy định chế độ quản lý ngân quỹ nhà nước.
Trung Quốc - đối tác đầu tiên có quy mô thương mại với Việt Nam vượt mốc 200 tỷ USD/năm

Trung Quốc - đối tác đầu tiên có quy mô thương mại với Việt Nam vượt mốc 200 tỷ USD/năm

Kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam - Trung Quốc năm 2024 đạt 205,2 tỷ USD, đánh dấu mức kỷ lục về thương mại 2 chiều. Với kết quả này, Trung Quốc đã trở thành đối tác thương mại đầu tiên mà nước ta thiết lập quy mô trên 200 tỷ USD. Thương mại Việt Nam - Trung Quốc còn nhiều dư địa nâng cao giá trị kim ngạch trong năm 2025.
Việt Nam tiếp tục khẳng định là điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư nước ngoài

Việt Nam tiếp tục khẳng định là điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư nước ngoài

Với tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ và cơ sở hạ tầng đang mở rộng, Việt Nam đã và đang tiếp tục khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn cho các doanh nghiệp nước ngoài muốn mở rộng hoạt động tại khu vực Đông Nam Á.
Xem thêm
Phiên bản di động