Thu ngân sách giảm do kinh tế khó khăn. Ảnh: TL

Theo Bộ Tài chính, tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN) tháng 5 ước đạt 103,4 nghìn tỷ đồng, bằng 62,1% mức thu bình quân 4 tháng đầu năm (166,5 nghìn tỷ đồng/tháng).

Trong đó, riêng thu nội địa ước đạt 80,8 nghìn tỷ đồng, bằng 57,9% mức thu bình quân 4 tháng đầu năm (139,5 nghìn tỷ đồng/tháng), chủ yếu do hoạt động sản xuất - kinh doanh của một số ngành công nghiệp chủ lực suy giảm, doanh nghiệp khó khăn trong việc tiếp cận vốn, thị trường, đơn hàng sản xuất giảm; thị trường bất động sản trầm lắng…, kết hợp với thực hiện chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, tiền thuê đất, đã tác động giảm thu ngân sách trong tháng 5.

Lũy kế 5 tháng, thu NSNN ước đạt 769,6 nghìn tỷ đồng, bằng 47,5% dự toán, bằng 94% so cùng kỳ năm 2022 (thu ngân sách trung ương ước đạt khoảng 51,2% dự toán; thu ngân sách địa phương ước đạt khoảng 43,2% dự toán).

Trong đó, thu nội địa 5 tháng ước đạt 638,7 nghìn tỷ đồng, bằng 47,9% dự toán, bằng 97,1% so cùng kỳ năm 2022. Thu từ dầu thô ước đạt 25,6 nghìn tỷ đồng, bằng 61% dự toán. Thu từ hoạt động xuất nhập khẩu ước đạt gần 105,3 nghìn tỷ đồng, bằng 44% dự toán, giảm 20% so với cùng kỳ năm 2022.

Phân tích kỹ hơn các khoản thu cho thấy, trong số thu nội địa, thu tiền sử dụng đất ước đạt 38,6 nghìn tỷ đồng, bằng 25,7% dự toán. Thu từ hoạt động xổ số kiến thiết ước đạt 21,4 nghìn tỷ đồng, bằng 56,9% dự toán. Thu cổ tức lợi nhuận, lợi nhuận sau thuế, chênh lệch thu chi của Ngân hàng Nhà nước ước đạt 83,4% dự toán.

Các khoản thu nội địa còn lại ước đạt 516,3 nghìn tỷ đồng, bằng 48,3% dự toán, xấp xỉ mức thu cùng kỳ năm 2022.

Các khoản thu tiến độ đạt thấp so dự toán như thu thuế bảo vệ môi trường ước đạt 20,8% dự toán, giảm 47% so với cùng kỳ, các loại phí, lệ phí ước đạt 40,3% dự toán, giảm 11,2% so với cùng kỳ.

Về số thu trên địa bàn, ước tính có 17/63 địa phương thực hiện thu nội địa 5 tháng đạt trên 48% dự toán; 13/63 địa phương có tăng trưởng thu so với cùng kỳ, trong khi có tới 50 địa phương thu thấp hơn so với cùng kỳ.

Tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, kích cầu tiêu dùng

Trong tháng 5, cơ quan thuế, hải quan tiếp tục triển khai các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất đã ban hành để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân.

Tổng số tiền đã miễn, giảm, gia hạn ước tính đến hết tháng 5 khoảng 63,16 nghìn tỷ đồng (miễn, giảm khoảng 25,16 nghìn tỷ đồng; gia hạn khoảng 38 nghìn tỷ đồng). Đồng thời, tăng cường công tác quản lý thu, thanh tra, kiểm tra thuế, rà soát các nguồn thu, chống thất thu, phấn đấu hoàn thành vượt dự toán thu để bù đắp số giảm thu do thực hiện chính sách; kiểm soát chặt chẽ hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT), đảm bảo đúng chính sách, quy định của pháp luật; đôn đốc xử lý thu hồi nợ đọng thuế.

Để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ trình Quốc hội đề xuất giảm 2% thuế suất thuế GTGT như đã áp dụng trong năm 2022. Dự kiến thực hiện chính sách trong 6 tháng cuối năm 2023 tác động làm giảm thu NSNN khoảng 24 nghìn tỷ đồng.

Ngoài ra, Bộ Tài chính đã xin ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp về dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ giảm tiền thuê đất năm 2023 (dự kiến giảm thu NSNN khoảng 3,5 nghìn tỷ đồng) và dự thảo Nghị định gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước (dự kiến giảm thu NSNN khoảng 11 nghìn tỷ đồng), để trình Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ xem xét, ban hành.

Đồng thời, Bộ Tài chính đã có công văn đề nghị các bộ, cơ quan rà soát, đề xuất giảm 35 khoản phí, lệ phí để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, với số tiền giảm dự kiến khoảng 700 tỷ đồng.

Bên cạnh các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã triển khai nhiều giải pháp nhằm thu đúng, thu đủ về ngân sách. Tính đến ngày 15/5/2023, cơ quan Thuế đã thực hiện 14,7 nghìn cuộc thanh tra, kiểm tra; kiểm tra 160,5 nghìn hồ sơ khai thuế của doanh nghiệp; qua đó kiến nghị xử lý tài chính khoảng 20,4 nghìn tỷ đồng, trong đó thu nộp NSNN khoảng 4,7 nghìn tỷ đồng (đã nộp vào ngân sách khoảng 3,4 nghìn tỷ đồng), giảm khấu trừ và giảm lỗ gần 15,7 nghìn tỷ đồng; đôn đốc thu hồi và xử lý nợ đọng thuế ước đến hết tháng 5 đạt khoảng 18,4 nghìn tỷ đồng.

Tính đến ngày 15/5/2023, cơ quan hải quan đã thực hiện 419 cuộc thanh tra, kiểm tra, xử lý thu vào NSNN 299,2 tỷ đồng, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, bắt giữ 6,54 nghìn vụ vi phạm với giá trị hàng hóa 2,12 nghìn tỷ đồng, xử lý thu vào NSNN 287,9 tỷ đồng.