Trốn thuế, kê khai gian dối

Qua báo cáo của các cấp, ngành tỉnh Nghệ An cho thấy, hiện tượng khai thác khoáng sản trái phép không chỉ xảy ra tràn lan mà còn có nhiều trường hợp mặc dù đã được cơ quan có thẩm quyền cấp phép nhưng khi kiểm tra đã phát hiện doanh nghiệp hoạt động trên lĩnh vực này kê khai thuế gian dối, “lách luật” để trốn tránh nghĩa vụ thuế của mình đối với Nhà nước; Khai thác khối lượng lớn nhưng hồ sơ, sổ sách liên quan đến thuế lại kê khai ít. Việc “phù phép” hồ sơ, hóa đơn chứng từ để thực hiện hành vi, động cơ trốn thuế, kê khai thuế gian dối… cũng xảy ra ở mức báo động.

Một vụ khai thác khoáng sản trái phép quy mô lớn bị bắt tại huyện Quỳ Hợp vào năm 2021

Liên quan đến công tác quản lý về chuyên ngành, tại Kỳ họp thứ 4, HĐND tỉnh Nghệ An khóa XVIII diễn ra cuối năm 2021, ông Trịnh Thanh Hải, Cục trưởng Cục thuế Nghệ An cho biết, hiện nay ngành thuế đang quản lý 294 tổ chức, doanh nghiệp có khai thác khoáng sản, nộp thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường. Năm 2020, các doanh nghiệp này đã nộp 869 tỷ đồng và trong 11 tháng năm 2021 đã nộp 1.125 tỷ đồng, bằng gần 8% tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên, với số lượng lớn tổ chức được cấp có thẩm quyền cấp phép khai thác khoáng sản nhưng chỉ đóng góp chưa tới 2 con số trong tổng thu ngân sách thì vấn đề có thất thu không đang là câu hỏi được dư luận ở Nghệ An đặc biệt quan tâm.

Chỉ tính riêng trong năm 2020, các cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An đã triển khai truy thu, xử phạt hơn 25 tỷ; 11 tháng của năm 2021 đã truy thu xử phạt 15,6 tỷ đồng liên quan đến vấn đề thuế trong hoạt động khoáng sản. Nhìn vào số liệu này có thể thấy, đằng sau các văn bản xử lý, xử phạt thì con số trốn thuế, “lách thuế” thực tế như thế nào vẫn chưa có câu trả lời chính xác…

Kiên quyết không dung túng, bao che

Để ngăn chặn thất thu thuế, ông Hoàng Quốc Việt - Giám đốc Sở TN&MT tỉnh cho biết, UBND tỉnh Nghệ An đã phân công, phân nhiệm rõ ràng cho các ngành liên quan như ngành Thuế, Quản lý thị trường, Cục Hải quan và các ngành liên quan.

“UBND tỉnh Nghệ An đã có Công văn số 8725 ngày 11/11/2021, trong đó giao Cục Thuế Nghệ An chủ trì phối hợp với một số Sở, ngành để có giải pháp chống thất thu thuế đối với lĩnh vực khai thác khoáng sản” - ông Việt thông tin.

Tuy nhiên, cũng tại Kỳ họp thứ 4, HĐND tỉnh Nghệ An khóa XVIII, người đứng đầu ngành TN&MT tỉnh Nghệ An thừa nhận, mặc dù các cơ quan chức năng đã tiến hành nhiều đợt kiểm tra, xử lý, xử phạt và khởi tố nhiều vụ án liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản trái phép nhưng tình trạng này vẫn còn diễn biến phức tạp.

Trước những vấn đề nêu trên, Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An Thái Thanh Quý đã chỉ đạo: “UBND tỉnh cần quyết liệt, không dung túng, bao che trong việc khai thác khoáng sản trái phép gây ảnh hưởng tiêu cực tới hạ tầng và đời sống nhân dân. Khai thác tài nguyên khoáng sản phải phù hợp và phải để lại cho con cháu sau này”.

Cũng liên quan đến vấn đề chống thất thu thuế trong hoạt động khoáng sản, ngày 21/10/2021, UBND tỉnh Nghệ An đã có Quyết định số 3892/QĐ-UBND thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành việc chấp hành pháp luật trong hoạt động khoáng sản của các doanh nghiệp và trách nhiệm của UBND cấp huyện trong công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản trên địa bàn tỉnh.

Đoàn kiểm tra liên ngành có sự tham gia của các Sở: TN&MT, Xây dựng, Công Thương, LĐ-TB&XH, Phòng Cảnh sát môi trường (Công an tỉnh) và Cục thuế. Trong đó, ông Võ Văn Ngọc - Phó Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Nghệ An làm Trưởng đoàn. Thời hạn kiểm tra là 75 ngày, kể từ ngày Quyết định kiểm tra được công bố với niên độ kiểm tra, được xác định từ ngày 1/1/2018 đến thời điểm kiểm tra.

Đoàn kiểm tra đã tiến hành kiểm tra việc chấp hành pháp luật về khoáng sản, đất đai, môi trường, chấp hành thiết kế mỏ, an toàn lao động, sử dụng vật liệu nổ công nghiệp; kiểm tra việc thực hiện nghĩa vụ tài chính, thuế và pháp luật khác có liên quan tại một số điểm khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, Đoàn sẽ kiểm tra trách nhiệm của UBND các huyện trong công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản trên địa bàn.