Tổng số vốn năm 2024 được Quốc hội quyết nghị và phân bổ chi tiết cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương là 657.349 tỷ đồng. Ảnh: TL

Đẩy nhanh tiến độ phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công năm 2024

Trong những tháng đầu năm 2024, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt việc phân bổ và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công, các bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương đã có nhiều nỗ lực, cố gắng.

Trong năm 2024, dự báo tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Ở trong nước, có những thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn. Trong bối cảnh đó, việc đẩy mạnh phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công vừa mang tính cấp bách, vừa có ý nghĩa chiến lược và là nhiệm vụ trọng tâm nhằm góp phần thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2024 được Trung ương, Quốc hội giao.

Để phấn đấu giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 đạt kết quả cao nhất (trên 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao), căn cứ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan ở trung ương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương cần tập trung chỉ đạo, lãnh đạo, điều hành triển khai thực hiện quyết liệt việc quán triệt và thực hiện nghiêm các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành về vai trò, ý nghĩa của đầu tư công đối với phát triển kinh tế - xã hội; xác định giải ngân đầu tư công là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu, cần phải tập trung ưu tiên lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện.

Tập trung chỉ đạo thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 05 tháng 01 năm 2024 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước năm 2024; các Nghị quyết Phiên họp thường kỳ của Chính phủ về giao kế hoạch đầu tư nguồn vốn ngân sách nhà nước năm 2024; văn bản số 380/VPCP-KTTH ngày 17 tháng 01 năm 2024 về phân bổ, giải ngân kế hoạch vốn ngân sách trung ương năm 2024 và các văn bản có liên quan.

Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cần khẩn trương phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2024 theo đúng quy định; việc phân bổ chi tiết kế hoạch vốn bảo đảm trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải, phù hợp với khả năng thực hiện, giải ngân và đúng các quy định pháp luật về đầu tư công. Tập trung thực hiện các biện pháp, giải pháp kịp thời, hiệu quả để quyết liệt đẩy mạnh thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công, 03 Chương trình mục tiêu quốc gia; đẩy nhanh tiến độ triển khai các công trình, dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia, đường cao tốc, các dự án liên vùng, có tác động lan tỏa,....

Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cần quyết liệt, chủ động xử lý, tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn một cách kịp thời, hiệu quả theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao; thực hiện cơ chế phân công, giao trách nhiệm, phối hợp rõ ràng, cụ thể về thẩm quyền, trách nhiệm giữa các cơ quan, đơn vị trong việc hoàn thiện thủ tục đầu tư dự án. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân vốn đầu tư công; có chế tài xử lý nghiêm theo quy định các chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, tổ chức, cá nhân cố tình làm chậm tiến độ giao vốn, thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công; thay thế kịp thời những cán bộ, công chức, viên chức yếu kém về năng lực, trì trệ, gây nhũng nhiễu, phiền hà, kiên quyết xử lý các hành vi tiêu cực, tham nhũng trong quản lý đầu tư công.

Còn gần 25.300 tỷ đồng vốn đầu tư công năm 2024 chưa được phân bổ

Bộ Tài chính cho biết, tổng số vốn năm 2024 được Quốc hội quyết nghị và phân bổ chi tiết cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương là 657.349 tỷ đồng, bao gồm: vốn ngân sách trung ương là 225.000 tỷ đồng và vốn ngân sách địa phương là 432.349 tỷ đồng.

Đến nay, kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024 đã triển khai phân bổ là 664.484,9 tỷ đồng, đạt 101,09% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ đã giao (657.349 tỷ đồng). Trong đó, các địa phương giao tăng so với số kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao là 32.427 tỷ đồng.

Nếu không tính số kế hoạch vốn cân đối ngân sách địa phương các địa phương giao tăng nêu trên, tổng số vốn đã phân bổ là 632.057,8 tỷ đồng, đạt 96,15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ đã giao.

Trong đó, vốn đầu tư các dự án quan trọng quốc gia, dự án cao tốc, liên vùng, đường ven biển, dự án trọng điểm khác là 93.234 tỷ đồng; vốn bố trí cho 03 chương trình mục tiêu quốc gia là 23.004 tỷ đồng và vốn bố trí cho các dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế và xã hội là 6.022,67 tỷ đồng.

Tuy nhiên, có 20/44 bộ, cơ quan trung ương và 38/63 địa phương chưa phân bổ hoặc phân bổ chưa hết kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao. Tổng số vốn chưa phân bổ chi tiết là 25.291,1 tỷ đồng, chiếm 3,85% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, trong đó, vốn ngân sách trung ương là 10.751,7 tỷ đồng, vốn cân đối ngân sách địa phương là 14.539,4 tỷ đồng.

Có phương án xử lý cụ thể đối với các vướng mắc liên quan

Việc chưa phân bổ hết kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024 có nhiều nguyên nhân. Theo Bộ Tài chính, đối với nguồn vốn ngân sách trung ương, vốn trong nước chưa phân bổ là 6.196 tỷ đồng do các bộ, ngành, địa phương dự kiến bố trí cho các dự án khởi công mới nhưng chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư; các dự án, nhiệm vụ đang trình Thủ tướng Chính phủ cho phép kéo dài thời gian bố trí vốn để thực hiện và hoàn thành; các dự án, nhiệm vụ đang tổng hợp để trình cấp có thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn làm căn cứ bố trí trong kế hoạch năm 2024...

Vốn nước ngoài chưa phân bổ chi tiết là 1.767 tỷ đồng do vướng mắc trong công tác đấu thầu; các dự án đang đàm phán, ký kết Hiệp định sử dụng vốn ODA; chờ Thủ tướng Chính phủ bổ sung kế hoạch trung hạn để giao kế hoạch năm 2024; chưa có dự án để bố trí tiếp... Vốn chương trình mục tiêu quốc gia chưa phân bổ là 2.789,9 tỷ đồng do nhiều dự án khởi công mới đang thực hiện lập, phê duyệt dự án nên chưa đủ điều kiện để phân bổ vốn.

Đối với nguồn vốn ngân sách địa phương, có 20/63 địa phương chưa phân bổ hết vốn cân đối ngân sách địa phương là 14.539,4 tỷ đồng. Trong đó, một số địa phương có số vốn chưa phân bổ lớn như: Hưng Yên 6.564 tỷ đồng, 35,3% kế hoạch vốn cân đối ngân sách địa phương được Thủ tướng Chính phủ giao; Bắc Ninh 1.548 tỷ đồng, 21,9% kế hoạch vốn cân đối ngân sách địa phương được Thủ tướng Chính phủ giao; Long An 1.107 tỷ đồng, 17,1% kế hoạch vốn cân đối ngân sách địa phương được Thủ tướng Chính phủ giao do địa phương để lại phân bổ sau, chưa phân bổ hết vốn đầu tư từ nguồn thu sử dụng đất, xổ số, bội chi ngân sách địa phương.

Theo tổng hợp của Bộ Tài chính, có một số vướng mắc liên quan đến phân bổ vốn đầu tư công. Điển hình như, tháng 2 trùng với thời điểm nghỉ Tết Nguyên đán, đồng thời các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đang tập trung rà soát để tổng hợp nhu cầu kéo dài thời hạn thực hiện đã ảnh hưởng đến việc phân bổ vốn.

Bên cạnh đó, một số bộ, cơ quan trung ương đã phân bổ chi tiết cho các dự án nhưng không đủ điều kiện để phê duyệt dự toán TABMIS như chưa có quyết định phê duyệt dự án, lũy kế vốn vượt kế hoạch đầu tư công trung hạn… Bộ Tài chính đã có văn bản kiểm tra, nhận xét chi tiết đến từng bộ, cơ quan trung ương và địa phương để điều chỉnh, hoàn thiện...

Việc chưa phân bổ một lượng vốn tương đối lớn đã ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2024. Do đó, Bộ Tài chính đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các bộ, cơ quan trung và địa phương báo cáo phương án xử lý cụ thể đối với các vướng mắc liên quan đến kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2024 theo đúng Quyết định số 1603/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Nghị quyết số 20/NQ-CP ngày 05/02/2024 của Chính phủ về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 01/2024.

Tại Quyết định giao kế hoạch vốn đầu tư ngân sách nhà nước năm 2024, Thủ tướng Chính phủ đã giao cụ thể vốn cân đối ngân sách địa phương cho từng địa phương. Theo quy định tại Luật Đầu tư công, trước ngày 31/12/2023, UBND các cấp giao kế hoạch đầu tư năm 2024 cho các đơn vị thực hiện. Vì vậy, đối với số vốn 14.539,4 tỷ đồng nguồn cân đối ngân sách địa phương chưa phân bổ của một số địa phương, Bộ Tài chính đề nghị các địa phương khẩn trương báo cáo cấp thẩm quyền các nguyên nhân, vướng mắc và đề xuất hướng xử lý.