Cần khai thác tối đa ưu điểm của cơ chế giám sát chéo trong quản lý nhà nước về doanh nghiệp

TS. Nguyễn Đình Cung - nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương cho biết, để phát triển đội ngũ doanh nghiệp đông và mạnh cần phải quan tâm cải cách môi trường kinh doanh. Trong đó, việc quản lý nhà nước cũng phải có cái nhìn mới, đặc biệt tận dụng tối đa cơ chế giám sát chéo trong nền kinh tế thị trường.

PV: Mục tiêu đạt 1,5 triệu doanh nghiệp đến năm 2025 có vẻ đang là nhiệm vụ khá khó khăn, ông có nghĩ như vậy không?

Quản lý nhà nước về doanh nghiệp: Cần khai thác tối đa ưu điểm của cơ chế giám sát chéo
TS. Nguyễn Đình Cung

TS. Nguyễn Đình Cung: Mục tiêu đặt ra là rất tốt, rất phù hợp vì nền kinh tế nếu có càng nhiều doanh nghiệp sẽ càng có nhiều động lực phát triển, đóng góp tốt cho tăng trưởng. Tuy nhiên, chúng ta cần có giải pháp hợp lý vì nếu không rất có thể đặt ra mục tiêu nhưng không đạt được. Trước đó, thời kỳ năm 2016, chúng ta đã đặt mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020 nhưng đã không đạt mục tiêu.

PV: Đất nước vừa phải trải qua 2 năm Covid-19 nên đó có thể là yếu tố khách quan làm việc phát triển số lượng doanh nghiệp bị chậm lại không, thưa ông?

TS. Nguyễn Đình Cung: 2 năm Covid-19 có thể cũng là một yếu tố và ảnh hưởng của nó như thế nào sẽ cần có sự đánh giá cụ thể mới đo lường chính xác được. Tuy nhiên, tôi cho rằng cũng vẫn có những vấn đề khác ngoài nguyên nhân đó mà chúng ta cần phải khắc phục thì mới đạt được những mục tiêu kỳ vọng.

PV: Vậy theo ông, giải pháp cần đặt ra là gì để thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp?

TS. Nguyễn Đình Cung: Đây là một vấn đề lớn và chúng ta cần phải xây dựng một đề án chi tiết, trên cơ sở tư duy tiếp cận vấn đề cần phải rõ ràng; cần phải có sự vào cuộc của các cấp từ trung ương cho đến từng ngành, từng địa phương.

Trong đó, tôi cho rằng, việc phát triển doanh nghiệp không chỉ là tăng thêm các doanh nghiệp mới thành lập mà còn nên quan tâm tạo môi trường tốt cho các doanh nghiệp đã thành lập ở lại với thị trường. Bởi lẽ, doanh nghiệp mới nếu thành lập nhiều, nhưng doanh nghiệp cũ rút khỏi thị trường cũng nhiều thì số lượng doanh nghiệp tăng thêm không thể nhanh được.

Nguồn: Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương Đồ họa: Văn Chung
Nguồn: Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương. Đồ họa: Văn Chung

PV: Tuy nhiên, cũng có quan điểm cho rằng, ngoài số lượng doanh nghiệp thì nên quan tâm đến chất lượng doanh nghiệp và thậm chí chất lượng có thể còn quan trọng hơn số lượng?

TS. Nguyễn Đình Cung: Trước mắt thì cứ lo về số lượng đã và như tôi nói ở trên, việc lo về số lượng cần quan tâm đến việc doanh nghiệp họ ở lại thị trường nữa chứ không chỉ quan tâm đến việc thành lập mới.

Theo đó, doanh nghiệp nếu họ ở lại thị trường được càng lâu thì đó chính là chất lượng tốt và chính bản thân từng doanh nghiệp hơn ai khác sẽ là người phải quan tâm đến chất lượng của họ. Vai trò của Nhà nước trước hết là cần tạo ra một môi trường kinh doanh tốt cho họ, một cơ chế tốt để họ tồn tại và phát triển lành mạnh.

PV: Có thể không phải phổ biến, nhưng vẫn có người dân tâm lý ngại kinh doanh, không muốn mở doanh nghiệp do ngại các thủ tục hành chính và ngại “va chạm” với đại diện các cơ quan công quyền. Điều này nên nhìn nhận như thế nào?

TS. Nguyễn Đình Cung: Có nhiều vấn đề xuất phát từ văn hóa, nhận thức và cần phải có sự thay đổi trong tư duy cả từ bộ máy nhà nước lẫn trong tư duy nhận thức của người dân. Trong quản lý nhà nước, vẫn còn có nhiều thủ tục hành chính rườm rà nên cần phải tiếp tục loại bỏ bớt.

PV: Vậy nếu bỏ các thủ tục đi thì việc quản lý doanh nghiệp sẽ phải làm như thế nào?

TS. Nguyễn Đình Cung: Chúng ta cũng nên cởi bỏ tư duy rằng, việc gì Nhà nước cũng phải quản lý. Trong cơ chế thị trường, một doanh nghiệp họ không phải hoạt động đơn độc mà hoạt động trong một mạng lưới các mối quan hệ: khách hàng, đối tác, cổ đông, nhà đầu tư, người lao động… Tất cả những mối quan hệ đó đều có ràng buộc và chịu cơ chế giám sát chéo lẫn nhau.

Theo đó, chúng ta khi vẫn tồn tại tư duy việc gì Nhà nước cũng quản lý, thì đổ lỗi cho Nhà nước. Cổ đông, nhà đầu tư khi đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu của các doanh nghiệp khi có lãi thì không kêu ca. Họ chỉ kêu khi có vấn đề hoặc rủi ro xảy ra. Mặc dù trên thực chất, cổ đông sẽ chính là đối tượng có quyền hạn và trách nhiệm giám sát các doanh nghiệp mà họ đầu tư.

Nói như vậy không nghĩa là Nhà nước bỏ mặc không làm gì, mà vai trò Nhà nước vẫn tồn tại, nhưng theo phương thức khác, đó là tận dụng tối đa cơ chế giám sát chéo trong nội tại các mối quan hệ của nền kinh tế. Thông thường trong các quan hệ dân sự, Nhà nước thường chỉ tham gia khi có tranh chấp xảy ra mà các bên không tự giải quyết được, chứ Nhà nước không thể đủ nguồn lực để giám sát hết mọi việc (theo cách tư duy cũ).

PV: Hiện nay, nhiều hộ kinh doanh vẫn có xu hướng tồn tại mãi theo hình thức hộ kinh doanh. Việc hướng cho hộ kinh doanh nâng cấp thành doanh nghiệp liệu có phải là một giải pháp giúp phần nào tăng số lượng doanh nghiệp hay không?

TS. Nguyễn Đình Cung: Người dân họ có quyền tự chủ hình thức kinh doanh phù hợp theo nguyện vọng của họ chứ cũng không thể thúc ép họ phải chuyển đổi. Vừa qua, một số chính sách cũng đưa ra điều kiện phải có đăng ký kinh doanh mới được hưởng chính sách thì đó cũng chỉ là vấn đề thủ tục, cá nhân hộ gia đình có thể vẫn đăng ký kinh doanh theo hình thức hộ kinh doanh và thủ tục này cũng rất đơn giản dễ dàng.

PV: Xin cảm ơn ông!

Hoàng Long

Tin cùng chuyên mục

Đề xuất giảm 50% thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu

Đề xuất giảm 50% thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu

Bộ Tài chính vừa hoàn thiện dự thảo Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đối với xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2025 trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH). Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục giảm thuế BVMT đối với xăng dầu, mỡ nhờn trong năm 2025 như hiện hành. Đến năm 2026 trở về mức khung theo quy định.
Đề xuất bỏ quy định hạn chế việc chuyển giao công trình điện của Nhà nước sang EVN quản lý

Đề xuất bỏ quy định hạn chế việc chuyển giao công trình điện của Nhà nước sang EVN quản lý

Bộ Tài chính vừa có tờ trình Thủ tướng Chính phủ về việc bãi bỏ toàn bộ Quyết định số 41/2017/QĐ-TTg ngày 15/9/2017 của Thủ tướng Chính phủ quy định trình tự, thủ tục điều chuyển công trình điện được đầu tư bằng vốn nhà nước sang Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) quản lý.
Hải Phòng bứt phá vươn lên từ những cơ chế, chính sách đặc thù

Hải Phòng bứt phá vươn lên từ những cơ chế, chính sách đặc thù

Từ những tiềm năng, lợi thế riêng có, TP. Hải Phòng đã đề xuất với trung ương những cơ chế, chính sách đặc thù nhằm từng bước nâng cao chỉ số tăng trưởng vượt trội, xứng đáng với vai trò là một trong “đầu tàu” kinh tế của cả nước.
Thu ngân sách nhà nước năm 2024 ước tăng hơn 10% so với dự toán

Thu ngân sách nhà nước năm 2024 ước tăng hơn 10% so với dự toán

Bộ Tài chính vừa có báo cáo đánh giá tình hình thực hiện dự toán ngân sách nhà nước trình Quốc hội, trong đó có nhận định về tình hình thu ngân sách năm 2024. Theo Bộ Tài chính, năm 2024 thu ngân sách ước tăng hơn 10% so với dự toán được giao.
Đề xuất quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí thực hiện dân chủ ở cơ sở

Đề xuất quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí thực hiện dân chủ ở cơ sở

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý với dự thảo Thông tư hướng dẫn việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí về thực hiện dân chủ ở cơ sở để hỗ trợ kinh phí hoạt động cho Ban Thanh tra nhân dân ở xã, phường, thị trấn, Ban Thanh tra nhân dân ở cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập.

Tin khác

Bộ Tài chính ban hành quy chế thực hiện dân chủ

Bộ Tài chính ban hành quy chế thực hiện dân chủ

Bộ trưởng Bộ Tài chính vừa ký quyết định số 2449/QĐ-BTC ban hành Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của Bộ Tài chính.
Xuất khẩu hàng hóa tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế

Xuất khẩu hàng hóa tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế

Hết quý III/2024, xuất khẩu hàng hóa thu về gần 300 tỷ USD. Nếu duy trì được mức xuất khẩu tháng sau cao hơn tháng trước trong quý IV/2024, tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2024 ước lập mốc lịch sử khoảng 400 tỷ USD. Xuất khẩu hàng hóa là điểm sáng trong bức tranh kinh tế nước ta với những dấu hiệu phục hồi, đạt mức tăng trưởng cao và ổn định trong 9 tháng của năm 2024.
Vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội tăng 6,8%

Vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội tăng 6,8%

Tính chung 9 tháng năm 2024, vốn đầu tư thực hiện toàn xã hội theo giá hiện hành ước đạt 2.417,2 nghìn tỷ đồng, tăng 6,8% so với cùng kỳ năm trước.
Tuân thủ nghiêm quy chế về công khai, minh bạch ngân sách

Tuân thủ nghiêm quy chế về công khai, minh bạch ngân sách

Trong quá trình thực hiện, Bộ Tài chính đã tuân thủ nghiêm quy chế về công khai, minh bạch ngân sách; các địa phương, UBND các tỉnh đã quan tâm sâu sát trong công tác chỉ đạo công khai, minh bạch ngân sách ở địa phương mình.
Nâng cao hiệu quả hoạt động thương mại biên giới

Nâng cao hiệu quả hoạt động thương mại biên giới

Chính phủ ban hành Nghị định số 122/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 14/2018/NĐ-CP ngày 23/1/2018 của Chính phủ quy định chi tiết về hoạt động thương mại biên giới.
Chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nổi bật tuần từ 28/9 - 4/10

Chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nổi bật tuần từ 28/9 - 4/10

Thủ tướng chỉ thị chấn chỉnh việc quản lý, sử dụng và quyết toán ngân sách nhà nước; tăng cường chuyển đổi số lĩnh vực công tác dân tộc; quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai... là những thông tin chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nổi bật tuần từ 28/9 - 4/10/2024.
Thu ngân sách sắp 'cán đích' cả năm trong 10 tháng

Thu ngân sách sắp 'cán đích' cả năm trong 10 tháng

Theo Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 10, thu ngân sách nhà nước ước đạt 1.654.200 tỉ đồng, bằng 97,2% dự toán, trong khi thời gian từ nay đến hết năm còn 2 tháng nữa.
Quyết liệt triển khai các giải pháp để đạt mục tiêu vượt thu đề ra trong năm 2024

Quyết liệt triển khai các giải pháp để đạt mục tiêu vượt thu đề ra trong năm 2024

Trong bối cảnh công tác thu ngân sách nhà nước đối diện với một số khó khăn, nhưng trong 3 tháng cuối năm, ngành Tài chính tiếp tục triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp nhằm đạt mục tiêu vượt thu đã đề ra trong năm 2024.
Những chính sách mới nổi bật có hiệu lực trong tháng 10/2024

Những chính sách mới nổi bật có hiệu lực trong tháng 10/2024

Quy định khai thác nhà, đất là tài sản công không sử dụng để ở; quy định về hành nghề công tác xã hội; sửa đổi quy định về quản lý tài sản công là một số chính sách mới có hiệu lực trong tháng 10.
TP. Hồ Chí Minh: Trước ngày 15/10 sẽ ban hành bảng giá đất mới

TP. Hồ Chí Minh: Trước ngày 15/10 sẽ ban hành bảng giá đất mới

UBND TP. Hồ Chí Minh (TP.HCM) vừa có văn bản báo cáo HĐND thành phố liên quan công tác sửa đổi, bổ sung Quyết định số 02/2020/QĐ-UBND ngày 6/1/2020 của UBND thành phố quy định về bảng giá đất trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2020-2024 (Quyết định 02/2020). Theo đó, thành phố sẽ ban hành bảng giá đất mới trước ngày 15/10/2024.
Xem thêm
Phiên bản di động