Sửa đổi, bổ sung nhiều quy định về quản lý ngân quỹ nhà nước

Kho bạc Nhà nước đã đóng góp gần 19.078,6 tỷ đồng vào ngân sách nhà nước

Theo báo cáo từ Kho bạc Nhà nước (KBNN) cho biết, Nghị định số 24/2016/NĐ-CP (NĐ 24) đã tạo cơ sở pháp lý để quản lý ngân quỹ nhà nước (NQNN) tập trung. KBNN đã hoàn thành việc xây dựng hệ thống tài khoản thanh toán tập trung để đưa toàn bộ số dư NQNN từ các địa phương về trung ương và gửi toàn bộ tại Ngân hàng Nhà nước (không còn số dư tiền gửi không kỳ hạn tại các ngân hàng thương mại (NHTM) vào cuối ngày làm việc). Hoạt động này làm cơ sở cho việc điều hành NQNN tập trung, thống nhất, nâng cao khả năng thanh khoản, đáp ứng kịp thời, đầy đủ mọi nhu cầu thanh toán, chi trả của ngân sách nhà nước (NSNN) và các đơn vị giao dịch.

Đặc biệt, từ năm 2017 đến nay, NQNN tạm thời nhàn rỗi đã được sử dụng hiệu quả, đúng theo các thứ tự ưu tiên: cho NSNN vay để bù đắp bội chi, trả nợ gốc và tạm ứng cho NSNN khi nguồn thu chưa tập trung kịp; gửi có kỳ hạn tại các NHTM có mức độ an toàn cao, theo nguyên tắc đấu thầu cạnh tranh lãi suất; mua lại có kỳ hạn trái phiếu chính phủ (TPCP). Thông qua việc quản lý NQNN hiệu quả, tính từ năm 2017 đến tháng 10/2023, KBNN đã đóng góp gần 19.078,6 tỷ đồng vào NSNN.

Đồng thời, KBNN đã gắn kết chặt chẽ giữa quản lý NQNN với quản lý nợ công. Cụ thể, trong bối cảnh tồn NQNN tại KBNN cao, Bộ Tài chính đã chủ động giảm khối lượng phát hành TPCP và sử dụng nguồn NQNN tạm thời nhàn rỗi để cho ngân sách trung ương (NSTW) vay. Theo đó, đã giúp NSTW giảm được chi trả lãi vay hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm…

Theo KBNN, mặc dù đạt nhiều kết quả khả quan, giúp cho nguồn NQNN được quản lý, sử dụng hiệu quả, nhất là nguồn NQNN tạm thời nhàn rỗi, nhưng trong thực tiễn triển khai cơ chế, chính sách quản lý NQNN còn có những hạn chế nhất định.

Đơn cử như NĐ 24 quy định nguyên tắc xác định hạn mức tạm ứng NQNN cho từng ngân sách địa phương cấp tỉnh. Thời gian qua, Bộ Tài chính đã ưu tiên sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi cho NSTW khi gặp khó khăn và duy trì hạn mức tạm ứng cho 63 tỉnh, thành phố ở mức thấp. Trên thực tế, từ năm 2020 đến nay, rất ít địa phương có nhu cầu tạm ứng NQNN (năm 2020 có 3 tỉnh, năm 2021 có 1 tỉnh, năm 2022 có 1 tỉnh). Vì vậy, theo KBNN, việc phân bổ hạn mức sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi chi tiết cho 63 tỉnh, thành phố hiện không còn phù hợp.

Hay như một số quy định về sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi của NSNN tại NĐ 24 chưa phù hợp với Luật Quản lý nợ công năm 2017. Đồng thời,

NĐ 24 quy định việc sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi để mua lại có kỳ hạn TPCP, tuy nhiên, chưa quy định KBNN được xử lý tài sản bảo đảm trong các giao dịch mua lại có kỳ hạn TPCP trong trường hợp nhà đầu tư vi phạm hợp đồng, không thanh toán tiền hoàn trả cho KBNN…

Đề xuất bổ sung quy định sử dụng ngân sách nhà nước tạm thời nhàn rỗi cho ngân sách nhà nước cho vay phù hợp

Sau khi tổng kết, đánh giá thực tiễn triển khai NĐ 24, Bộ Tài chính đã giao KBNN dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung NĐ 24 để trình Chính phủ. Tại dự thảo, KBNN đã đề xuất bổ sung quy định sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi cho NSNN vay phù hợp với quy định tại Luật Quản lý nợ công năm 2017; đồng thời giữ quy định được sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi để tạm ứng NSNN, phù hợp với quy định tại Luật NSNN.

KBNN cũng đề xuất bổ sung quy định về mục đích, điều kiện, thời hạn cho NSTW, ngân sách địa phương (NSĐP) cấp tỉnh được tạm ứng, vay từ NQNN; nguyên tắc gia hạn khoản vay NQNN của NSTW, NSĐP cấp tỉnh; thẩm quyền quyết định việc cho NSNN tạm ứng, vay NQNN của Bộ Tài chính.

Dự thảo bổ sung quy định cụ thể về sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi để mua bán lại TPCP: Loại TPCP được sử dụng trong giao dịch mua bán lại TPCP; đối tượng giao dịch; kỳ hạn mua bán lại; thực hiện đấu thầu cạnh tranh lãi suất, đảm bảo an toàn, công khai minh bạch; KBNN thực hiện giao dịch mua bán lại TPCP. Đồng thời, dự thảo bổ sung quy định việc mua ngoại tệ từ hệ thống NHTM để đáp ứng nhu cầu chi của NQNN theo quy định được thực hiện bằng ngoại tệ.

Ngoài ra, tại dự thảo nghị định, KBNN cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định về biện pháp phòng ngừa rủi ro đối với hoạt động sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi. Cụ thể là bãi bỏ quy định hạn mức sử dụng NQNN cho từng NSĐP cấp tỉnh tại NĐ 24 để phù hợp với thực tiễn về nhu cầu sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi của các địa phương. Trong quá trình thực hiện, Bộ Tài chính sẽ quyết định sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi để tạm ứng, cho vay đối với từng địa phương; đảm bảo tổng số dư nợ tạm ứng, vay NQNN và các khoản dư nợ huy động khác của NSĐP cấp tỉnh nằm trong mức được phép huy động tối đa theo quy định tại Luật NSNN.

Đặc biệt, đề phòng ngừa rủi ro khi có chênh lệch lớn giữa số liệu dự báo và thực tế thu, chi NQNN, tại dự thảo, KBNN cũng đề xuất bổ sung quy định việc tổ chức đánh giá tình hình dự báo, điều chỉnh phương án điều hành NQNN quý, năm vào Khoản 3, Điều 9, NĐ 24…

KBNN cho biết, với định hướng sửa đổi, bổ sung này, việc xây dựng, hoàn thiện thể chế pháp luật về quản lý NQNN tiếp tục được đặt trong tổng thể hệ thống pháp luật tài chính, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, đáp ứng yêu cầu quản lý, bảo đảm cơ sở pháp luật đầy đủ cho hoạt động quản lý NQNN.