Nhiều bất cập trong quản lý, sử dụng nhà, đất công

Đánh giá về việc quản lý, sử dụng quỹ nhà, đất công, báo cáo từ Bộ Tài chính cho thấy, các cơ quan, đơn vị quản lý tài sản nhà công vụ (quỹ nhà ở) được Nhà nước giao thực hiện thống nhất, có sự phân công, phân cấp rõ thẩm quyền trong quản lý và sử dụng. Các cơ quan, đơn vị đã thực hiện đầu tư xây dựng theo đúng tiêu chuẩn, định mức về chế độ hiện hành; tài sản được mở sổ theo dõi cập nhật đầy đủ.

Đối với quỹ nhà ở thuộc sở hữu nhà nước (SHNN) cũng được các cơ quan, đơn vị thực hiện hiệu quả, không bố trí cho thuê sai đối tượng, nhà ở không bị lấn chiếm, chiếm dụng. Việc quản lý nguồn tiền thu được từ việc cho thuê nhà ở đúng theo quy định, trong đó trích một phần cho công tác quản lý, sửa chữa bảo trì nhà ở, phần còn lại nộp ngân sách nhà nước (NSNN).

Đối với quỹ nhà không để ở, việc khai thác, sử dụng đã đáp ứng nhu cầu về diện tích kinh doanh, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân, làm tăng nguồn thu cho ngân sách địa phương từ nguồn cho thuê nhà, bán nhà thuộc SHNN; hướng tới đưa ra bán đấu giá các cơ sở nhà, đất dôi dư không còn nhu cầu sử dụng theo phương án được duyệt nhằm tạo nguồn thu cho NSNN.

Ảnh minh họa

Mặc dù đạt nhiều kết quả tốt, nhưng theo ông Nguyễn Tân Thịnh - Cục trưởng Cục Quản lý công sản - Bộ Tài chính, việc quản lý sử dụng quỹ nhà, đất công cũng có những khó khăn, vướng mắc nhất định. Đơn cử như chưa có chính sách hướng dẫn cụ thể trong kiểm tra nhu cầu sử dụng nhà ở xã hội thuộc SHNN. Việc duy tu, sửa chữa những nhà tập thể trước đây đã bán cho hộ dân tầng trệt, trong khi các tầng lầu vẫn còn thuộc SHNN hiện sở xây dựng đang cho thuê gặp khó khăn trong việc sửa chữa vì chi phí nhiều, có nhiều chủ sở hữu, cơ chế chính sách hiện nay chưa có quy định chi tiết. Chưa có cơ chế, hành lang pháp lý rõ ràng trong việc giao cho công ty kinh doanh nhà là công ty cổ phần để quản lý đối với nhà, đất thuộc SHNN cho thuê nhà ở, nhà ở xã hội cho người có thu nhập thếp trên địa bàn tỉnh.

Đáng chú ý, tại các địa phương hiện đang tồn tại một số quỹ nhà, đất tiếp quản từ chế độ cũ, hoặc nhà, đất được xác lập sở hữu toàn dân, hoặc quỹ nhà, đất nhận giao lại từ chủ đầu tư các khu đô thị mới… Tuy nhiên, do chưa có cơ chế cụ thể nên các địa phương thực hiện quản lý, sử dụng và khai thác quỹ nhà, đất này chưa có sự thống nhất. Có địa phương thực hiện đấu giá cho thuê, có địa phương lại không; có địa phương ban hành bảng giá cho thuê nhà, đất, có địa phương không. Hơn nữa, việc điều chỉnh bảng giá cho thuê còn nhiều bất cập, chưa kịp thời và điều chỉnh theo thị trường…

Thống nhất cách quản lý

Việc thiếu các quy định cần thiết để quản lý, sử dụng và khai thác quỹ nhà, đất đã tác động lớn tới quá trình hình thành, sử dụng, khai thác, vận hành và xử lý tài sản, ảnh hưởng tới chất lượng cung cấp dịch vụ, nguồn thu cho NSNN.

Ông Nguyễn Tân Thịnh cho biết, tại Công văn số 1631/TTg- CN ngày 15/11/2018, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp các cơ quan, đơn vị có liên quan nghiên cứu xây dựng chế độ quản lý, sử dụng đối với nhà, đất giao cho các công ty quản lý, kinh doanh nhà quản lý; đồng thời để thống nhất cơ chế trong quản lý, sử dụng và khai thác đối với quỹ nhà, đất chuyên dùng. Thực hiện chỉ đạo, Bộ Tài chính đã đề xuất, báo cáo với Thủ tướng xây dựng một nghị định để quy định chi tiết hơn các nội dung liên quan đến quản lý, sử dụng và khai thác đối với quỹ nhà, đất thuộc SHNN. Hiện Cục Quản lý công sản - Bộ Tài chính đã dự thảo sơ bộ nội dung nghị định và đang trình Bộ Tài chính xem xét.

Nghị định sẽ bao gồm các nội dung chính: quy định về việc phân loại nhà, đất đang giao cho tổ chức có chức năng, quản lý kinh doanh nhà địa phương quản lý; quy định về việc giao nhà, đất cho tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương (đơn vị sự nghiệp, công ty quản lý, kinh doanh nhà) quản lý; quy định về các hình thức quản lý, khai thác nhà, đất; quy định về việc xác định giá cho thuê, đấu giá cho thuê; quy định về hạch toán, theo dõi, bảo trì tài sản; quy định về cải tạo, sửa chữa, xây dựng trên diện tích nhà, đất cho thuê; quy định về việc xử lý nhà, đất; quy định về việc quản lý sử dụng số tiền thu được từ việc khai thác nhà, đất; chế tài xử lý các hành vi vi phạm; quy định về xử lý chuyển tiếp.

Phân tích sâu hơn về việc quản lý, sử dụng số tiền thu được từ khai thác nhà, đất giao cho tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương, ông Thịnh cho biết, dự thảo nghị định quy định tổ chức, cá nhân được tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương cho thuê nhà có trách nhiệm nộp đầy đủ số tiền thuê nhà theo đúng thời hạn quy định tại hợp đồng thuê nhà. Nếu quá thời hạn thanh toán mà tổ chức, cá nhân thuê nhà chưa thanh toán, thì phải nộp khoản tiền chậm nộp. Khoản tiền chậm nộp được xác định tương ứng với việc xác định số tiền chậm nộp theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.

Ngoài ra, để quản lý chặt chẽ nguồn thu từ khai thác nhà, đất công, dự thảo nghị định cũng đưa ra quy định hàng năm, tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương có trách nhiệm lập dự toán, quyết toán các khoản thu, chi để trình cơ quan, người có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của pháp luật về NSNN./.